بازگشت

سفارشات امام باقر (ع) براي اصلاح فرمانروايان


«امام باقر(عليه السّلام) از هر فرصت مناسب براي اصلاح فرمانروايان و رفتار آنان با امت اسلامي بهره مي جست و از ارشاد آنان در جهت منافع اسلام و مردم رويگردان نبود. در ميان خلفاي معاصر حضرت عمربن عبدالعزيز در رعايت برخي اصول انساني و پندشنوي بهتر بود و كينه و عداوتي را كه خلفاي پيشين با علويان داشتند نداشت.
امام باقر(عليه السّلام) در سفارشات خود به او چنين فرمود: «اي عمر! دنيا بازاري از بازارها است كه گروهي، با سود از آن خارج مي شوند و گروهي ديگر با زيان آن را ترك مي گويند... گروهي از مردم كه اكنون سراي دنيا را ترك گفته اند، روزگاري چون ما و در شرايط ما بودند، ولي به دنيا مغرور شدند تا اينكه مرگ بر سر آنان سايه افكند. آنان دنيا را ترك گفتند: در حالي كه ملامت مي شدند، زيرا براي آخرت خويش، از آنچه دوست مي داشتند، چيزي ذخيره نساختند و خود را از آنچه نگران و منزجر بودند، مصونيت نبخشيدند. دستاوردها، ثروت و ذخاير آنان را ديگران ميان خود تقسيم كردند؛ بي آنكه از گردآورنده آن يادي بكنند و وي را بستايند.
(آري اين گروه) به سوي خدا رهسپار شدند كه عذر و بهانه تراشي هاي ايشان را نمي پذيرند. اكنون به خدا سوگند! سزاوار است در رفتار پيشينيان بينديشيم و ارزش هايي را كه انجام داده اند، و ما به حال آنان غبطه مي خوريم و آرزو مي كنيم اي كاش ما هم مانند آنها بوديم در برنامه زندگي خود جاي داده، بدان ها عمل كنيم و كارهايي را كه آنان انجام داده و ما آنها را ضد ارزش و مايه گرفتاري ايشان مي شناسيم، از برنامه زندگي خود حذف كرده، از آن اجتناب ورزيم.
پس تو (اي عمربن عبدالعزيز كه اكنون بر مردم حاكمي) خدا را در نظر بگير و تقوا داشته باش و دو چيز را در قلبت بگنجان. ببين كه هنگام ملاقات پروردگار، دوست داري چه چيزي همراه تو باشد، پس همان را براي آخرتت پيش فرست و ببين كه از همراه داشتن چه چيزي در پيشگاه خداوند، ناخشنود خواهي بود، سعي كن آن چيزها را پيش نفرستي و به جاي آن ذخاير ارزشمند را تدارك ببيني. در پي كالايي نباش كه ديگران پيش از تو آنرا به دست آورده و از آن بهره اي نبرده اند. گمان نكن، آنچه براي ديگران، مايه كسادي است، براي تو رواج مي آورد. اي عمر بن عبدالعزيز!تقوايي الهي داشته باش (و خويش را از مخالفت با دستورهاي خداوند دور بدار)
درها را بر روي مردم باز بگذار و حجاب ها و موانع را از پيش پاي مردم بردار تا با تو به راحتي تماس بگيرند. ستمديدگان را ياري ده و حقوق ضايع شده را به صاحبانش باز گردان.
امام باقر(عليه السّلام) چنين ادامه داد: هركس سه ويژگي داشته باشد، ايمانش به خداوند كامل خواهد بود. عمربن عبدالعزيز تا اين عبارت را شنيد، دو زانو نشست و گفت: آن ويژگي ها كدامند؟ امام فرمود: هرگاه انسان از زندگي راضي و سرخوش بود، شادماني ها او را به مسير باطل نكشاند. هنگامي كه خشمگين شد، خشم او را از مسير حق بيرون نسازد، و هنگامي كه قدرتي يافت، به حقوق ديگران دست درازي نكند.
اين سخنان چنان عمربن العزيز را تحت تأثير قرار داد كه تصميم گرفت حق غصب شده اهل بيت، يعني فدك را دوباره به ايشان بازگرداند و همان جا دوات و كاغذ طلبيد و فرمان استرداد فدك را به اهل بيت(عليه السّلام) صادر كرد. (1)


پاورقي

1. خصال، شيخ صدوق، باب 3، ص 118

نويسنده

سايت حوزه نت