بازگشت

حسب و نسب


حسب و نسب حضرت امام محمد باقر عليه السلام از طرف پدري بدين قرار است: محمد بن علي بن الحسين بن علي بن ابيطالب بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبد مناف صلي الله عليهم اجمعين.

حسب و نسب آن حضرت از طرف مادري بدين قرار است:

محمد بن فاطمه بنت الحسن بن علي بن ابيطالب بن عبدالمطلب ابن هاشم بن عبد مناف عليهم السلام.

نگارنده گويد: ما شرح حال پدر حضرت امام محمد باقر يعني حضرت اما زين العابدين عليهماالسلام را در جلد



[ صفحه 10]



ششم ستارگان درخشان نوشتيم، لذا در اين جا مختصري از شرح حال مادر آن حضرت را از نظر خوانندگان عزيز مي گذرانيم: مادر آن بزرگوار فاطمه بنت حضرت امام حسن مجتبي عليه السلام است. نام اين بانو: فاطمه كنيه ي وي ام عبدالله و ام الحسن بوده.

اين بانوي معظمه والده ي حضرت امام محمد باقر عليه السلام و عبدالله باهر است.

حضرت امام محمد باقر عليه السلام علوي است كه از علويين و فاطمي است كه از فاطميين و از حضرت حسنين عليهماالسلام به وجود آمده.

در كتاب دعوات راوندي از صادق آل محمد صلي الله عليه وآله روايت مي كند كه آن بزرگوار درباره ي مادر امام محمد باقر فرمود: جده ام ام عبدالله صديقه اي بود كه در ميان آل حسن عليه السلام زني نظير او نبود.

محمد بن يعقوب كليني در كتاب اصول كافي از باقر آل محمد صلي الله عليه وآله روايت مي كند كه فرمود: مادر من پاي ديواري نشسته بود، آن ديوار شكست خورد و نزديك بود بر سر آن بانو خراب شود، وي به دست خود اشاره كرد و گفت: خدا را به حق حضرت مصطفي صلي الله عليه وآله قسم مي دهم كه به تو اجازه ي سقوط ندهد تا من از اينجا برخيزم! آن ديوار همچنان در هوا معلق شد تا مادرم برخواست، آنگاه آن ديوار سقوط كرد.

پس از اين جريان بود كه پدرم علي بن الحسين عليهماالسلام (به شكرانه ي دفع اين بلاء) مبلغ صد (100)



[ صفحه 11]



اشرفي براي آن بانوي بزرگوار صدقه داد.

نگارنده گويد: گرچه قرآن مجيد در سوره ي مباركه ي مؤمنون، آيه ي(103) راجع به حسب و نسب مي فرمايد:

موقعي كه در صور دميده شود حسب و نسبي در ميان مردم نخواهد بود (يعني ارزشي نخواهد داشت).

ولي در عين حال و نسب حضرت امام محمد باقر عليه السلام كه به رسول عظيم الشأن اسلام و علي بن ابي طالب عليه السلام منتهي مي شود ارزش قابل توجهي دارد.

لذا پيغمبر اكرم صلي الله عليه وآله - چنانكه در تفسير مجمع البيان در ذيل آيه ي سابق الذكر روايت مي كند - مي فرمايد:

كل حسب بو نسب منقطع يوم القيامة الاحسبي و نسبي.

يعني هر حسب و نسبي در روز قيامت منقطع مي شود غير از حسب و نسب من.

انصافا حسب و نسبي كه داراي شخصيت خداپرستي باشد جاي دارد كه انسان به آن فخريه كند، زيرا شخصيتي از اين شخصيت براي بشر بالاتر نخواهد بود.

لذا حضرت عيسي بن مريم عليه السلام - چنان كه خداي عليم در سوره ي مباركه ي مريم، آيه ي (32) از قول آن بزرگوار نقل مي كند - مي فرمايد: من بنده ي خدا هستم.

و نيز افراد نمازگذار در هر تشهدي كه در نماز مي خوانند راجع به شخصيت حضرت محمد بن عبدالله صلي الله عليه وآله مي گويند: شهادت مي دهم كه محمد بنده ي خدا است.

بدين لحاظ است كه پيمبر اكرم صلي الله عليه وآله.

چنان كه در كتاب عيون اخبار الرضا عليه السلام روايت مي كند



[ صفحه 12]



مي فرمايد:

أنا بن ذبيحين.

يعني من پسر دو قرباني هستم. منظور از آن دو قرباني يكي حضرت اسماعيل ذبيح الله فرزند ابراهيم خليل الله عليهماالسلام و ديگري حضرت عبدالله پدر بزرگوار حضرت رسول اكرم است كه شرح حال قرباني شدن ايشان در جاي خود نگاشته شده.

پيغمبر خدا از اين جهت به اين دو بزرگوار فخريه مي كند كه قرباني شدن ايشان يك نوع عبادت بلكه بزرگترين عبادات به شمار مي رود.

حضرت حسين بن علي عليهماالسلام در روز عاشورا مي فرمود:



أنا بن علي الطهر من آل هاشم

كفاني بهذا مفخرا حين أفخر



يعني من پسر آن علي پاك و پاكيزه اي هستم كه از آل هاشم است وقتي كه بخواهم افتخار كنم همين افتخار مرا كفايت مي كند.

حسب و نسب حضرت باقرالعلوم عليه السلام از طرف پدري به حضرت علي بن ابي طالب منتهي مي شود و از جهتي به پيغمبر اكرم و فاطمه ي اطهر منتهي مي گردد.

گرچه بعضي از مخالفين يعني اهل تسنن مي گويند: اولاد دختر از فرزندان خود انسان به شمار نمي رود ولي اين عقيده را قرآن مجيد و پيامبر اسلام تكذيب نموده اند. يعني قرآن كريم و حضرت رسول اكرم مي فرمايند: فرزند دختر هم فرزند



[ صفحه 13]



خود انسان به شمار مي رود. ما اكنون نظريه ي علماء و بزرگان اهل تسنن را از نظر خوانندگان عزيز مي گذرانيم:

ابن ابي الحديد كه يكي از علماء برجسته ي اهل تسنن بشمار مي رود - چنانكه ناسخ التواريخ و ديگران نقل مي كنند - مي نگارد: اگر بگويند: حسن و حسين (عليهماالسلام) پسران پيغمبر خدايند مي گويم: آري. زيرا منظور خداي عليم از كلمه ي: ابنائنا در (آيه ي - 54 - سوره ي آل عمران كه) آيه ي مباهله باشد حسن و حسين است.

نيز از مفردات طبراني و تاريخ خطيب از جابر از پيامبر اكرم روايت مي كند و فرمود: خداي توانا فرزندان هر پيغمبري را از صلب او قرار داد، ولي فرزندان مرا از صلب من و صلب علي بن ابي طالب عليه السلام قرار داد. فرزندان هر مادري به پدرشان نسبت داده مي شوند مگر فرزندان فاطمه كه من پدر ايشان هستم.

نگارنده گويد: از اين قبيل آيات و اخبار درباره ي اين موضوع زياد است، مخصوصا از طريق اهل تسنن، ولي ما از لحاظ اختصار از نگاشتن آن ها خودداري مي نمائيم.

پس بنابراين حسب و نسب امامان مذهب مقدس شيعه عليهم السلام كه حضرت باقرالعلوم عليه السلام يكي از ايشان است از همه ي مردم افضل و بالاتر است، حتي از عموم انبياء عليهم السلام، زيرا هيچ يك از ايشان داراي يك چنين حسب و نسبي نبودند.



[ صفحه 14]