علامه ي مجلسي در كتاب مفاتيح الغيب از شيخ مفيد و سيد ابن طاوس از صادق آل محمد صلي الله عليه وآله روايت مي كند كه فرمود: خداوند رؤف مي فرمايد: يكي از شقاوت هاي بنده آن است كه كارهاي خود را بدون استخاره و مشاوره ي با خدا انجام دهد.

نيز خداي توانا مي فرمايد: كسي كه بدون استخاره براي امري اقدام نمايد و درمانده گردد كسي را جز خودش ملامت و سرزنش ننمايد.

نيز در كتاب نام برده از باقر آل محمد صلي الله عليه وآله



[ صفحه 183]



روايت مي كند كه فرمود: چه بسيار افرادي كه پشت به استخاره كرده و اعتنائي به آن ننموده و كيفر بي اعتنائي خويش را ديده و پشيمان گرديده اند.

نگارنده گويد: طريقه ي استخاره كردن به دو نحو است: اول به وسيله ي قرآن و دوم به وسيله ي تسبيح گرچه طريقه ي استخاره ي با قرآن را چند نوع نوشته اند ولي ما از نظر اختصار نحوه ي سهل و آسان آن را در اين كتاب نقل مي نمائيم.

محدث قمي در كتاب مفاتيح الجنان از پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله روايت مي كند كه فرمود: هر وقت بخواهي بوسيله ي قرآن مجيد تفئل بزني (و استخاره كني) سه مرتبه سوره ي مباركه ي: قل هو الله احد را تلاوت مي كني و سه مرتبه هم به حضرت محمد و آل اطهر آن بزرگوار صلوات مي فرستي و اين دعا را مي خواني:

اللهم اني تفئلت بكتابك و توكلت عليك فارني من كتابك ما هو مكتوم من سرك المكنون في غيبك.

آنگاه قرآن جامع را (يعني قرآني كه حاوي همه سوره هاي يكصد و چهارده گانه باشد) باز مي كني و اولين آيه را كه در اول صفحه ي (دست راست) باشد تلاوت مي نمائي (به مضمون آن عمل مي كني - يعني اگر مضمون آيه سخن از خير مي گويد آن منظوري كه داري انجام بده و الا فلا).

نيز در كتاب سابق الذكر راجع به استخاره ي با تسبيح استخاره اي را ذكر مي كند كه به حضرت مهدي منتظر عجل الله تعالي فرجه منسوب است. طريقه ي آن استخاره اين است كه: پس از قرائت و دعا يك قبضه از تسبيح را مي گيري و دانه هاي تسبيح را



[ صفحه 184]



هشت هشت طرح مي كني.

اگر يك دانه از تسبيح باقي بماند ميانه ي خوب است (يعني انجام دادن آن كار از ترك آن بهتر است)

چنان چه دو دانه باقي مانده يك نهي درباره ي اين عمل دارد يعني تركش بهتر است.

اگر سه دانه باقي بماند ميانه است. يعني ضرر و منفعتي ندارد.

اگر چهار دانه باقي ماند دو نهي درباره ي آن كار خواهد داشت پس ترك آن بر انسان لازم است.

اگر پنج دانه باقي بماند بعضي گفته اند: رنج و تعب دارد و بعضي گفته اند: سرزنش و ملامت خواهد داشت.

و چنان چه شش دانه باقي ماند بسيار خوب است و بايد آن عمل را به تعجيل انجام داد.

اگر هفت دانه باقي بماند حكمش حكم آن است كه پنج دانه باقي مانده باشد.

اگر هشت دانه باقي ماند چهار نهي دارد. پس بر انسان لازم است كه آن امر را ترك نمايد.

نگارنده گويد: در اين جا لازم است به سه نكته ي قابل توجه اشاره نمائيم:

اول: اين كه موضوع تفئل و استخاره يك موضوع جديد و تازه اي نيست بلكه حضرت محمد بن عبدالله صلي الله عليه وآله چنان كه قبل از اين در صفحه ي (183) همين كتاب خوانديم، موضوع تفئل و استخاره را تأسيس و تشريع فرموده است پس مؤسس اين عمل نيكو وجود مقدس پيامبر اكرم اسلام بود و بعد از آن



[ صفحه 185]



بزرگوار خلفاي دوازده گانه آن حضرت موضوع استخاره را به نحوي كه در كتب مربوطه مشاهده مي شود ترويج كردند.

دوم: آن چه در اخبار و روايات وارد شده اين است كه هر كس احتياجي به استخاره دارد خود او بايد استخاره نمايد، نه اين كه ديگري براي وي استخاره كند.

آري سيد بن طاوس رحمه الله راجع به اين موضوع مي فرمايد: كسي كه براي ديگري استخاره كند از باب اين است كه حاجت او را روا كرده باشد و چون قضاء حوائج مؤمنين موضوع بسيار لازمي به شمار مي رود پس بنابراين استخاره نمودن براي ديگري كه خود او از انجام اين عمل معذور است و احتياج به يك چنين امري دارد مشروع و داراي صورت شرع خواهد بود.

سوم: محدث قمي در كتاب مفاتيح الجنان از كتاب تقويم المحسنين محدث كاشاني رحمه الله براي تفئل و استخاره قرآن مجيد ساعات نيكي در ايام و ليالي هفته نقل و تعيين نموده، ولي راجع به اين موضوع از امامان معصوم عليهم السلام روايتي وارد نشده بلكه گفته اند: اين مطلب بين علماء مشهور شده و شهرت يافته است. اوقات نيك از براي استخاره چنان كه از مدخل منظوم محقق طوسي نقل شده بدين طريق است كه اكنون از نظر مبارك شما مي گذرد:

1- روز يكشنبه: (از صبح) تا ظهر و از عصر تا مغرب نيك است.

2- روز دوشنبه: تا طلوع آفتاب، آنگاه از ناهار تا ظهر پس از آن از عصر تا عشاء آخر نيك است.

3- روز سه شنبه: از موقع ناهار تا ظهر، بعد از آن از



[ صفحه 186]



عصر تا عشاء آخر نيك است.

4- روز چهارشنبه: (از صبح) تا ظهر، آنگاه از عصر تا عشاء آخر نيك است.

5- روز پنجشنبه: تا طلوع آفتاب، و بعد از آن از ظهر تا عشاء آخر خوب است.

6- روز جمعه: تا طلوع آفتاب، آنگاه از زوال ظهر تا عصر نيك است.

7- روز شنبه: (از صبح) تا موقع ناهار و بعد از آن از ظهر تا عصر خوب است.