لزوم مبارزه عليه كفر، شرك و ستم، از جمله محورهاي مهم بينش سياسي قرآن است كه بر اساس آن، خط مشي ها و مواضع عملي در ميدان مسايل سياسي جامعه، اتخاذ مي شود، و امام باقر (ع) بر اين محورها تكيه داشت.

مردي از شيعيان، در مورد جنگ هاي علي بن ابي طالب (ع) از امام باقر سؤال هايي مطرح كرد (و چنان كه از پاسخ بر مي آيد، آن مرد در صدد شناخت فلسفه ي آن جنگ ها و دليل ضرورت و مشروعيت آن بود).

امام باقر (ع) در پاسخ وي فرمود:

خداوند، پيامبرش محمد (ص) را همراه با پنج شمشير مبعوث كرد.



[ صفحه 115]



(به تعبير ديگر خداوند زماني كه پيام رسالت را به پيامبر اكرم (ص) داد و وي را مسؤول رساندن ارزش هاي الهي به خلق فرمود، براي هموار ساختن راه و از ميان برداشتن موانع اين ارزش ها، پنج فرمان مبارزه به او داد).

سه شمشير از آن پنج شمشير، هماره كشيده و در اهتزاز است و هرگز نبايد در نيام رود، مگر آن كه دشمن دست از ستيز با اسلام و ارزش هاي اسلامي بردارد و شعله هاي اين نبرد فروكش كند و جنگ، بار بر زمين نهد.

التبه جنگ ميان ارزش ها و ضد ارزش ها (جنگ ميان خط انبيا و جبهه ي كفر و شرك و ستم) فروكش نخواهد كرد، مگر آن روز كه خورشيد از نهانگاه مغرب طلوع كند (و قائم آل محمد (ص) ظاهر گردد) تنها در آن روز، بشريت روي صلاح و امنيت را خواهد ديد. و تنها كساني سود خواهند برد كه داراي پيشينه ي ايماني و ارزش هاي عملي اند.

شمشير چهارم، هماره مترصد فرصت است تا به گام لزوم به اهتزاز در آيد.

شمشير پنجم در نيام است. كشيدنش با ديگران و فرمانش با ما است.

اما آن سه شمشير آخته، عبارتند از:

1- شمشير عليه مشركان عرب (آنان كه ظالمانه ترين روش ها را عليه دين و مؤمنان به كار گرفتند، و هرگز دست از ستيز و توطئه برنداشتند و جايي براي صلح و مسالمت باقي نگذاشته اند، تا آن جا كه) خداوند درباره ي آنان فرمود: «فاقتلوا المشركين حيث وجدتموهم و خذوهم و احصروهم و اقعدوالهم كل مرصد»... [1] .

دومين شمشير آخته بر كافراني است كه به يكي از كتب آسماني ايمان دارند، ولي ارزش هاي الهي را حرمت نمي نهند و به دين حق نمي گروند. خداوند درباره ي آنان فرموده است: «قاتلوا الذين لا يؤمنون بالله و لا باليوم الآخر و لا يحرمون ما حرم الله و رسوله»... [2] اينان اگر در سرزمين مسلمانان ساكن باشند، يا بايد ايمان بياورند، يا جزيه بدهند وگرنه محكوم به مرگند... (اين حكم به معناي واداشتن كافران به ايمان جبري نيست، بلكه راه دوم؛ يعني دريافت جزيه و ماليات از ايشان ايمان جبري را



[ صفحه 116]



نفي مي كند و اصل اين حكم، حكمي است رايج و معقول كه تمامي حكومت ها درباره ي شهروندان خود معمول مي دارند و در قابل آن، خدمات رفاهي اجتماعي را به ايشان عرضه مي كنند. و چون كافران اين گونه ماليات ها را از طريق زكات يا خمس نمي پردازند، تحت عنوان جزيه اين مهم را ايفا مي نمايند. و تن ندادن به اين حكم در حقيقت اعلام ناهمسازي و جنگ با حكومت مي باشند.)

سومين شمشير متوجه مشركان غير عرب است...

شمشير چهارم كه بايد هماره آماده و مترصد نگه داشته شود، شمشير عليه ستمكاران، متجاوزان، فسادانگيزان و نيز اهل تأويل است. (اهل تأويل آنانند كه با توجيه آيات و احكام الهي، حقايق دين را تحريف مي كنند.)

اما شمشير در نيام، شمشير قصاص است كه خداوند مي فرمايد: «النفس بالنفس والعين بالعين» تقاضاي قصاص با بازماندگان مقتول و حكمش با ما است. [3] .