عامترين ويژگي حكومت امويان، استبداد، جباريت و بي اعتنايي به مردم و مكتب است.

شخصي در برابر عبدالملك مروان خليفه ي اموي قرار گرفت و به او گفت: با تو سخني دارم آيا امان مي دهي كه با گفتن آن مرا مجازات نكني؟

عبدالملك گفت: هر چه در دل داري بگو، در امان هستي.

مرد گفت: اين تاج و تخت و حكومت كه در دست تو است آيا به فرمان خدا و



[ صفحه 166]



رسول او در اختيار تو قرار گرفته است؟! عبدالملك گفت: خير.

آيا مردم تو را انتخاب كرده اند و به حكومت تو تن داده اند؟!

پاسخ داد: خير.

آيا تو بر گردن مردم بيعتي داشته اي و آنان ناگزيرند كه به آن بيعت وفادار باشند؟!

پاسخ داد: نه.

آيا اهل شورا و نمايندگان مردم تو را برگزيده اند!

عبدالملك باز هم گفت: نه.

مرد گفت: مگر نه اين است كه تو اكنون سرنوشت مردم را در دست داري و ذخاير اقتصادي آنان را در اختيار گرفته اي؟

عبدالملك گفت: آري، همين گونه است.

مرد گفت: اگر هيچ دليل شرعي و قانوني و عرفي براي حاكميت تو نيست، پس چرا نام خود را فرمانرواي مؤمنان (اميرالمؤمنين) نهاده اي؟!

عبدالملك از اين سخن بر آشفت و به او گفت: از سرزمين من بيرون شو و گرنه مستحق مرگ هستي!

مرد در حالي كه عزم بيرون رفتن داشت گفت:

اين جواب، جواب اهل عدل و انصاف نيست. [1] .