ائمه (ع) به تناسب شرايط زماني و مسؤوليت هاي اجتماعي خود، زندگي مي كرده اند.

در حالات علي (ع) ديده شده است كه آن حضرت در دوران حكومت و فرمانروايي خويش، كفش هايش را خود وصله مي زد و از ساده ترين و كم بهاترين جامه ها استفاده مي كرد، ولي آن حضرت شيوه ي زندگي خود را براي همگان تجويز نمي نمود و مي فرمود: من چون حاكم جامعه هستم، وظيفه ي خاصي دارم و بايد در حد پايين ترين طبقات جامعه زندگي كنم تا آنان با مشاهده ي وضع من، در خود



[ صفحه 228]



احساس آرامش و رضايت كنند.

اما ساير امامان، از آنجا كه مسؤوليت حكومت را بر عهده نداشته اند و در شرايط اجتماعي ويژه اي زندگي مي كرده اند، كه چه بسا استفاده از لباس هاي كم بها و وصله دار موجب تضعيف موقعيت اجتماعي آنان و توهين به شيعه مي شد، و بازتاب منفي داشته است، بر اساس وظيفه، آداب صحيح اجتماعي را رعايت كرده، به جمال و زي شرافتمندانه در جامعه اهتمام مي ورزيده اند.

امام باقر (ع) حتي در مورد چگونگي اصلاح محاسن خويش به مرد پيرايشگر رهنمود مي دهد. [1] و در انتخاب لباس براي خويش، عزت و شرافت و زي شايسته را در نظر دارد! چنان كه گاه لباس فاخر و تهيه شده از خز مي پوشيد. [2] و براي لباس رنگ هاي جذاب و پر نشاط انتخاب مي كند. [3] .

امام باقر (ع) از اين كه در اندام او آثار رخوت و كسالت و پژمردگي ظاهر باشد، متنفر بود.

حكم بن عتيبه مي گويد: امام باقر (ع) را ديدم كه حنا بر ناخن ها نهاده است.

امام به من فرمود: نظرت درباره ي اين كار چيست؟

عرض كردم: درباره ي كار شما چه مي توانم بگويم (شما خود آگاهتر هستيد و جز كار بايسته انجام نمي دهيد)، ولي در آداب و رسوم اجتماعي ما، جوانان ناخن هايشان را با حنا مي آرايند!

امام فرمود: اي حكم! وقتي كه انسان تنظيف مي كند و با دارو، موهاي زايد بدن را مي زدايد، دارو بر ناخن ها اثر گذاشته و رنگ آن را شبيه ناخن مردگان مي سازد. رنگ آن را با حنا مي توان تغيير داد. [4] .



[ صفحه 229]



اين احاديث در مجموع مي رساند كه امام باقر (ع) به چگونگي وضع لباس و زي خويش در جامعه توجه داشته، بي قيدي و بد منظري و بي مبالاتي را نمي پسنديده است.



[ صفحه 230]