يكي از بزرگترين مشكلات جوامع بشري، پيوستن دانشمندان به دربار قدرت هاي جبار، براي كسب دنيا، بوده است. اگر دانشمندان جامعه به كمك و تأييد حاكمان نالايق و ستمگر نروند، آنان قادر به ادامه ي جور نخواهند بود.

جهان اسلام نيز از نخستين اعصار، گرفتار حاكمان خودكامه اي بوده است كه عالمان دنيا طلب، با گرد آمدن اطراف ايشان، اعمال ناشايست آنان را توجيه و تأييد مي كرده اند.

قاري قرآن، عنواني است براي كساني كه با قرآن آشنايي داشته و در ميان مردم به عنوان عناصري دانا و موجه شناخته مي شده اند. و برخي از آنان براي رسيدن به آرزوهاي مادي خود، به دربار سلاطين و حاكمان ناصالح نزديك مي شده اند.

امام صادق (ع) از پدر خويش - امام باقر (ع) - درباره ي اين گروه نقل فرموده است:

كسي كه به حضور پيشواي ستمگري راه يابد و براي كسب منافع ناپايدار دنيا، براي او به قرائت قرآن بپردازد، با هر حرفي كه قرائت كند، ده مرتبه مورد لعن و نفرين قرار گيرد و با هر حرف، شنونده نيز مورد نفرين خواهد بود و از رحمت حق دور خواهد شد. [1] .

بديهي است كه منظور از قرائت قرآن، در اين حديث، آن قرائتي است كه جنبه ي تأييد و توجيه حكومت ستمگر را داشته باشد و نه جنبه ي تهديد و توبيخ و امر به معروف و نهي از منكر!

در روايتي ديگر، امام باقر (ع) مي فرمايد:

قاريان قرآن (عالم دين) بر سه دسته اند: 1- كساني كه قرآن را دستمايه ي كسب و درآمد قرار داده اند و با آن فرمانروايان را مي دوشند و بر مردم فخر مي فروشند. 2- كساني كه الفاظ قرآن را حفظ كرده ولي مفاهيم عالي آن را ضايع ساخته و آن را به گونه اي زشت و ناروا در چشم مردم جلوه داده اند - خداوند نسل اين دو گروه را براندازد. 3- كساني كه قرآن را قرائت كنند و دردهاي روح و قلبشان را با آن درمان



[ صفحه 274]



كنند، شب هايشان را به عبادت بيدار مانند و روزهايشان را به تشنگي و روزه سر كنند، و نمازشان را با قرآن به پا دارند و با قرآن از بستر جدا شوند، اينانند كه خداوند بلاها را از ايشان دور و دشمنانشان را نابود گرداند و باران رحمت را بر ايشان فرو فرستد. [2] .