خوش گماني به پروردگار
امام باقر (ع) از پيامبر اكرم (ص) اين حديث را نقل كرده است:
خداوند متعال فرموده است: آنان كه به اميد ثواب و پاداش من به اعمال نيك رو آورده اند بايد به عمل خويش متكي نباشند، زيرا اگر آنان تمام تلاش خود را بكار گيرند و خويش را در مسير عبادت به زحمت افكنند، باز هم به اوج بندگي راه نيافته و حق عبادت را بجاي نخواهند آورد و تلاش و عمل آنان به آن اندازه نخواهد بود. كه بهاي نعمت هاي بهشتي و درجات عالي قرب الهي به حساب آيد. بلي آنان بايد (همپاي اعمال نيك و انجام وظايف الهي خود) به رحمت من اعتماد داشته و به بخشش هاي من اميدوار باشند.
آنان بايد به من خوش گمان باشند و بر اين خوش گماني تكيه كنند. زيرا رحمت من، چنين افرادي را در بر مي گيرد و آنان را به مرتبه ي رضوان نايل مي سازد. و اينانند كه لباس مغفرت و عفو من بر اندامشان پوشيده مي شود. همانا من خداوند رحمان و رحيم هستم و به اين اوصاف خوانده شده ام. [1] .
در روايت ديگري امام باقر (ع) مي فرمايد: در كتاب علي (ع) اين نكته را يافتم كه رسول خدا (ص) بر منبر فرمود:
[ صفحه 282]
سوگند به خداي يگانه، خير دنيا و آخرت هرگز به مؤمني عطا نشده است مگر در قبال حسن ظن و خوش گماني او به خداوند و اميدواري وي به لطف الهي. و نيز خوش رفتاري با مردم و اجتناب از غيبت مؤمنان.
سوگند به خداي يگانه! خداوند هيچ مؤمني را پس از توبه و استغفار، كيفر نمي كند مگر به خاطر بدگماني وي به خداوند و بدرفتاري او با خلق و نيز غيبت اهل ايمان.
سوگند به خداي يگانه! خداوند همان گونه با مؤمن برخورد خواهد كرد كه او به خدا خوش گمان باشد، همانا خداوند كريم است و همه ي خوبي ها و ارزش ها در اختيار او است.
خداوند حيا دارد كه بنده ي مؤمنش به او خوش گمان و اميدوار باشد. و او گمان نيك او را باطل و پوچ سازد.
بنابراين (اي مؤمنان) به خداوند خوش گمان و اميدوار باشيد و رو به جانب او بداريد. [2] .
پاورقي
[1] عن ابي جعفر (ع) قال: قال رسول الله (ص): قال الله تبارك و تعالي: لا يتكل العالمون علي اعمالهم التي يعلمونها لثوابي، فانهم لواجتهدوا و اتعبوا انفسهم في عبادتي كانوا مقصرين غير بالغين في عبادتهم كنه عبادتي فيما يطلبون عندي من كرامتي و النعيم في جناتي و رفيع الدرجات العلي في جواري و لكن برحمتي فليثقوا و فضلي فيرجوا و الي حسن الظن بي فليطمئنوا، فان رحمتي عند ذلك تدركهم، و مني يبلغهم رضواني، و مغفرتي تلبسهم عفوي، فاني انا الله الرحمن الرحيم و بذلك تسميت. اصول كافي 2 / 71؛ بحار 70 / 389.
[2] عن ابي جعفر (ع) قال: وجدنا في كتاب علي (ع) ان رسول الله (ص) قال - و هو علي منبره -: والذي لا اله الا هو ما اعطي مؤمن قط خير الدنيا و الاخرة الا بحسن ظنه بالله و رجائه له و حسن خلقه و الكف عن اغتياب المؤمنين والذي لا اله الا هو لا يعذب الله مؤمنا بعد التوبة و الاستغفار الا بسوء ظنه بالله و تقصيره من رجائه و سوء خلقه و اغتيابه للمؤمنين والذي لا اله الا هو لا يحسن ظن عبد مؤمن بالله الا كان الله عند ظن عبده المؤمن. لان الله كريم، بيده الخيرات يستحيي ان يكون عبده المؤمن قد احسن به الظن ثم يخلف ظنه و رجاءه، فأحسنوا بالله الظن و ارغبوا اليه. مشكاة الانوار 35؛ بحار 70 / 394؛ اصول كافي 2 / 72؛ عدة الداعي 106.