پس از توجه به اهميت خوش گماني به خداوند و لزوم اميدوار بودن به رحمت الهي، بايد به جنبه ي ديگر اين حقيقت نيز توجه كرد.

اميد به رحمت الهي، ضروري است، اما بايد در نظر داشت كه اين اميد تا آنجا درست و بجاست كه در انسان تأثير سازنده داشته باشد و راه توبه و بازگشت به خداوند را بر روي او بگشايد نه اينكه خود زمينه لغزش ها و گناهان باشد و انسان با اتكا به رحمت الهي، از اطاعت خداوند سرباز زند و موجبات خشم الهي را فراهم آورد! اين نوع اميد، كه به گناه و فساد دامن زند اميد كاذب و يا اميد دروغين ناميده مي شود و امام باقر (ع) از چنين اميدي ما را پرهيز داده است و مي فرمايد:

با ترس واقعي از خداوند، از چنگال ابليس بگريز! و بپرهيز از اميد دروغين! زيرا اين گونه اميدهاي بي اساس، تو را در نگراني و ترس واقعي قرار خواهند داد. [1] .

يعني؛ اگر دل به رحمت الهي خوش كرده و سرگرم گناه و معصيت شوي، اين



[ صفحه 284]



دلخوشي بي اساس است و تو را مواجه با كيفر حتمي خدا خواهد كرد و آنجا است كه نگراني واقعي به سراغت خواهد آمد.