چشم انسان از نعمت هايي است كه همه انسان ها به ارزش آن آگاهند. ليكن اين ارزش، ارزش ظاهري چشم است كه هر صاحب چشم قدردان آن است. به ويژه هنگامي كه اين نعمت در خطر تهديد قرار گيرد و يا دچار آسيب شود، ارزش آن بيشتر آشكار مي شود. در كنار اين ارزش، ارزش ديگري نيز براي چشم مطرح است كه ارزش گزار آن صاحبان چشم نمي باشند. بلكه ارزياب آن كلام وحي و عترت است.

كلام وحي كه آگاه به حقايق است داوري مي كند كه كدام چشم از ارزش و قيمت بهره مند است و كدام چشم بي ارزش است. از رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم



[ صفحه 96]



در اين باره اين گونه سخن رسيده است: از نشانه هاي نگون بختي هر فرد چشمان خشك وي مي باشد، من علامات الشقاء جمود العين. [1] چشمي كه از خشيت خدا اشك آلود نباشد، نشان بد عاقبتي صاحب چشم است. اين گونه چشم از ديدگاه وحي بي ارزش است.

اما چشم با ارزش آن است كه از خوف الهي گريان و اشك ريزان باشد. آن گونه كه چشم گريان از خوف خدا در قيامت كه همه چشم ها گريان هستند گريان نخواهد بود، رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم: كل عين باكية يوم القيمة الا ثلاثة اعين، عين بكت من خشية الله و عين غضت عن محارم الله و عين باتت ساهرة في سبيل الله. [2] «هر چشمي به جز سه چشم در قيامت گريانند، چشمي كه از ترس خدا گريان باشد و چشمي كه از حرام پوشيده باشد و چشمي كه در راه خدا شب بيدار باشد».

باقر العلوم عليه السلام اين حقيقت را اين گونه شفاف مي سازد، ما من قطرة احب الي الله عزوجل من قطرة دموع في سواد الليل مخافة من الله. [3] «هيچ قطره اي در نزد خدا محبوب تر از قطره اشكي كه در تاريكي شب از ترس خدا ريخته شود، وجود ندارد».

همچنين باقر العلوم عليه السلام ارزش اشكي را كه از ترس خدا باشد، از زبان رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم اين گونه آشكار مي سازد: اشكي كه از خوف خدا جاري شود به آن ارزش و قيمت نتوان نهاد، و دمعة من خوف الله فانه ليس لها مثقال. [4] .



[ صفحه 97]



ديگر اين كه از زبان باقر العلوم عليه السلام اين گونه روايت است كه هر چيزي پاداش دارد، مگر اشك چشم كه با اشك چشم درياها از گناهان پوشيده مي شوند، فان الله يكفر بها بحور الخطايا. [5] .

همچنين از زبان حضرت رسيده، چشمي كه از خوف خدا اشك آلود شود، آن چشم و صاحبش به آتش افكنده نمي شوند. و اگر اشك به گونه هاي شخص جاري شود، ذلت و خواري هيچ گاه وي را فرا نمي گيرد با اشك چشم درياهايي از گناهان بخشيده مي شوند. يك نفر در ميان يك امت گريان باشد، آتش بر آن امت حرام مي شود. لحرم الله تلك الامة علي النار. [6] .

اين تحليل و بيان ارزش اشك چشم است، كه زبان وحي آن را شفاف مي سازد. و اين ارزش از ارزش هاي والاي عرشي است، كه جز انديشه زلال وحي به آن وادي پرواز ندارد. و هيچ فهم و دركي نمي تواند به آنجا دسترسي حاصل نموده و اين حقايق را شفاف سازد.