اين نكته نيز نبايد از نگرها دور باشد، كه منظور از تفقه يعني فقيه شدن؛ تنها اين نيست كه كسي توان استنباط مسائل ديني را از منابع فراهم نموده باشد. زيرا فقاهت همان گونه كه تكيه بر دانش ديني دارد، محور پايه اي ديگر آن را باور ژرف اعتقادي شكل مي دهد. فهم عميق و صحيح دين يك لايه ي فقاهت است. لايه ديگر آن باور و پيوند قلبي است.

باقر العلوم عليه السلام در سخن ديگر فقيه را تفسير مي كند. فقيه آن كسي است كه نسبت به دنيا بي علاقه و نسبت به آخرت علاقه مند و به سنت پيامبر رفتار كند، ان الفقيه حق الفقيه الزاهد في الدنيا، الراغب في الاخرة المتمسك بسنة النبي صلي الله عليه و آله و سلم. [1] .

فقاهت پيوند تنگاتنگ با باور و اعتقاد دارد. همان نكته كه در روايت رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم آمده است، كه فقيه آن كسي است كه نه فقط دين را بشناسد، بلكه دين را باور كند.

فردي به محضر رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم رسيد از وي خواست قرآن به وي بياموزد. حضرت سوره زلزال را به وي مي آموخت، هنگامي كه به اين آيه رسيد، فمن يعمل مثقال ذرة خيرا يره و من يعمل مثقال ذرة شرا يره، [2] «هر كس به مقدار ذره كار خيري انجام دهد در آخرت خواهد ديد، و هر كس به مقدار ذره كار بد انجام دهد خواهد ديد.» آن شخص گفت براي من همين كافي است، جلسه را ترك كرد، هنگامي كه داشت مي رفت. حضرت فرمودند: اين شخص فقيه شد و رفت، انصرف الرجل و هو فقيه. [3] پيوند



[ صفحه 123]



عميق قلبي و باور دين است كه شخص را فقيه مي كند.