پيچيده ترين حوزه هاي بشري، حوزه فرهنگ و انديشه مي باشد. زيرا كه بر اين حوزه هيچ گونه حصار و مرزباني مشاهده نمي شود. هر شخص صاحب انديشه فرآورده هاي انديشه اي خود را به عنوان دست آورد مثمر عرضه مي دارد و تأسف بارتر از آن، اين كه بسياري كه از انديشه و فرهنگ بهره اي ندارند پندارهاي خويش را با عنوان انديشه بارور، عرضه مي دارند! اينان بر انديشه فرهنگ جامعه انساني از هر جانب مي تازند. به همين خاطر هجوم پندارها و مرام هاي بي پايه هماره انديشه هاي صحيح را تهديد مي نمايد.



[ صفحه 127]



بر اين اساس انديشه هاي صحيح چه بسا در ميان انبوه پندارهاي باطل پنهان مي شوند، كه تشخيص و ساماندهي آنها از عهده ي همه بر نمي آيد. لايه هاي پايين جامعه به ويژه نسل نوپا بيش از ديگران در خطر اين هجوم ها قرار دارند.

نكته حايز اهميت در اين راستا اين است كه بايد براي حوزه انديشه و فرهنگ مرزباني باشد تا از ورود پندارها و بافته هاي باطل به حوزه ي انديشه جلوگيري نمايد. با مرزباني فرهيختگان انديشمند است كه حوزه ي فرهنگ و انديشه از خرافات دست و پاگير و پندارها و گرايش هاي بيهوده پالايش مي شود و انديشه هاي زلال شكوفا مي گردد.

نسل نوپاي جامعه به لحاظ زمينه و آمادگي كه در رنگ پذيري دارد، بيشتر از ديگران در معرض خطر مرام ها و مسلك هاي بي پايه مي باشد. به همين خاطر عترت اين هشدار را به همگان داده است كه انديشه هاي نسل نوپاي خويش را پيش از اين كه مسلك هاي باطل به كژراهگي بكشانند دريابند، بادروا احداثكم بالحديث. [1] .

اينك باقر العلوم عليه السلام اين آموزه عرشي را شكوفا مي سازد كه انسان بايد مراقب فرهنگ و انديشه خويش باشد. اجازه ندهد از هر منبع و هر مرامي غذاي روحي و فرهنگي وارد حوزه انديشه وي شود.

در تفسير آيه كريمه كه مي فرمايد انسان بايد به طعام و غذاي خويش نگر افكند، تا از پاكي و سلامتي آن مطمئن شود، فلينظر الانسان الي طعامه. [2] ؛ باقر العلوم عليه السلام مي فرمايد: انسان بايد طعام روحش را (دانش)



[ صفحه 128]



مراقب باشد كه از كدام منبع مي گيرد، قال علمه الذي عمن يأخذه. [3] .

بر اساس رهنمود باقر العلوم عليه السلام بايد براي حوزه فرهنگ و انديشه مراقب و مرزبان باشد. تا هر مرام و مسلك نتواند پندارهاي خويش را وارد حوزه انديشه جامعه نمايد و جامعه را در خطر انحراف و آلودگي قرار دهد. بهترين معيار در اين راستا آموزه هاي وحياني قرآن و عترت است كه ديگر موارد بايد به آنها عرضه شود اگر با معيارهاي وحياني هم خواني باشد قابل پذيرش بوده، در غير اين صورت مردود خواهد بود.

البته اين سخن به معناي محدود نمودن آزادي هاي اجتماعي و انديشه اي نيست. بلكه در حقيقت ساماندهي و ضابطه مند نمودن فرايند حوزه ي فرهنگ و انديشه است كه ميان اين دو تفاوت بسيار است.