بازگشت

قرائت صحيح در قرآن


ان القرآن واحد نزل من عند واحد. باقر العلوم عليه السلام.

«قرآن يك حقيقت است كه از نزد يك خدا فرود آمده است».

يكي از موضوعات مورد گفتگوي مفسران و فقهاي مسلمان، موضوع قرائت هاي متفاوت از قرآن كريم است. كه آيا قرائت هاي گوناگون، مانند قرائت قراء سبع، [1] در قرآن جايز است يا خير؟

اين موضوع از صدر اسلام حتي پيش از رحلت رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم در ميان مردم مسلمان مطرح بوده است. و در مراكز علمي يكي از موضوعات



[ صفحه 129]



بحث انگيز به شمار مي رود. در اين موضوع تفاوت ديدگاه هاي فراوان ميان علماي اهل سنت و نيز علماي شيعه وجود دارد. يكي از محورهاي مهم علوم قرآني بوده، به همين خاطر وارد شدن به آن، مناسب با سيره نگاري نمي باشد. ليكن نتيجه يك تحقيق علوم قرآني را مي توان به صورت فشرده خدمت خوانندگان محترم تقديم نمود.

آن نتيجه اين است كه قرائت قرآن به قرائت هاي گوناگون حتي به قرائت قراء هفت گانه صحيح نمي باشد. رواياتي كه دلالت دارند قرآن بر هفت حرف نازل شده است، نه از جهت سند معتبرند؛ از لحاظ محتوا نيز هيچ گونه ارتباطي به قرائت قراء هفت گانه ندارند. اين قرائت ها به هيچ وجه در زمان رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم و ائمه (ع) مطرح نبوده اند. چون قرآن ملفوظ و مقرو يك بار بيشتر نازل نشده است. يك بار نزول و تلفظ يك اعراب و يك نوع قرائت بيشتر متحمل نمي تواند باشد. به همين خاطر يك قرائت بيشتر از قرآن صحيح نيست. در مثل آيه مالك يوم الدين [2] تنها مالك يوم الدين قرائت صحيح است؛ ملك يوم الدين صحيح نيست. در مثل آيه حتي يَطهُرن [3] تنها يَطهُرن صحيح است؛ يَطّهَرن صحيح نيست و....

قرائت هاي گوناگون نوعي تحريف به شمار مي آيند. به همين خاطر احاديث نبوي صلي الله عليه و آله و سلم و نيز امامان معصوم (ع) در برابر اين تفاوت قرائت ها قد برافراشته اند و مردم را به همان قرائت صحيح و عمومي قرآن رهنمون شده اند. فرمودند كه قرآن را همان گونه كه عموم مردم مي خوانند قرائت



[ صفحه 130]



كنيد، اقرأ كما يقرأ الناس. [4] عموم مردم بر يك قرائت قرآن را مي خوانند. قرائت هاي گوناگون را عموم مردم آشنايي ندارند.

و اينك باقر العلوم عليه السلام همين نكته مهم عرشي را اين گونه مطرح مي سازد كه قرآن يكي است، يك قرائت بيش ندارد كه از جانب يك خدا نازل شده است، ان القرآن واحد نزل من عند واحد ولكن الاختلاف يجي ء من قبل الرواة. [5] «قرآن يك چيز است و از جانب يك خدا نازل شده است. تفاوت ها و اختلاف ها از ناحيه روات پديد آمده است.»

اين نوع احاديث حراست از همين حقيقت است كه اختلاف ها را نكوهش مي نمايد و خاستگاه اختلاف ها را خارج از حقيقت قرآن مي داند. و مردم را به يك قرائت كه همان قرائت صحيح قرآن است فرا مي خواند. البته اين موضوع بحث انگيز، بايد در جاي خودش به صورت گسترده مورد پژوهش قرار گيرد و بر انبوه سؤال هاي پيرامون آن پاسخ صحيح فراهم شود كه علاقه مندان مي توانند به موضوع پژوهشي در علوم قرآن مراجعه نمايند. [6] .

اين موارد برخي اندك از آموزه هاي عرشي بسيار باقر العلوم عليه السلام بود كه مطرح شدند. اميد آن كه مورد توجه علاقه مندان عترت قرار گرفته باشد.



[ صفحه 132]




پاورقي

[1] نام قراء هفت گانه عبارتند از: عبدالله بن عامر، عبدالله بن كثير، عاصم بن بهدله، زبان بن العلاء، حمزة بن حبيب، نافع بن عبدالرحمن، علي بن حمزه كسائي.

[2] حمد، 4.

[3] بقره، 222.

[4] اصول كافي، كتاب فضل القرآن، باب النوادر، حديث 23.

[5] همان، حديث 12.

[6] پژوهشي در علوم قرآن، بخش قرائت متواتر در قرآن، ص 108.