پي آمدها و بازتاب منع نگارش و نقل حديث از رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم و جعل احاديث دروغ، بحران فرهنگي را در جامعه نوپاي مسلمانان پديدار مي سازد. زيرا مردم قريب العهد به اسلام، اسلام را از دو منبع و سرچشمه زلال دريافت مي كردند؛ يكي قرآن ديگري فرموده هاي رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم و عترت. منع حديث باعث نابودي صدها حديث از رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم شده است. منع حديث محروم كردن جامعه و بشريت از سرچشمه معارف و احكام الهي شده است. رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم هزاران صحابي داشت برخي از صحابي حضرت صدها حديث از حضرت به سينه داشتند. عموم صحابه سينه هايشان مملو از احاديث رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم در فرايندهاي گوناگون معارف، احكام، اخلاق، اجتماعيات و... بود. هنگامي كه نقل حديث و نگارش حديث ممنوع شود، احاديث در سينه ها حبس، آنگاه به قبرستان ها سپرده شدند!

مردمي كه با دين تازه آشنا شده اند و احكام معارف آن بيشتر در زبان ها و سينه ها دست به دست مي شود، هنگامي كه از اين بركت بزرگ محروم شوند؛ معلوم است چه آسيب جبران ناپذير متوجه فرهنگ و معارف و احكام پديد مي آيد. جامعه را از بخش عظيمي از فرهنگ وحي محروم مي نمايد. اين يكي از پي آمدهاي شوم ممنوعيت نقل حديث است.

در نتيجه مردم نسبت به احكام معارف آن گونه تاريك و بيگانه شدند كه حتي نسبت به احكام متداول و مورد نياز خويش ناآگاه مي شوند؛ زيرا بسياري از فروعات احكام از احاديث رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم به دست مي آيد.



[ صفحه 170]



هنگامي كه ابن عباس در بصره براي مردم مسئله زكات فطره را مطرح مي كند و به آنها مي گويد صدقه روزه خويش را بپردازيد مردم بصره از زكات فطره بي اطلاع هستند! نمي دانند زكات فطره چيست، اخرجوا صدقة صومكم فانهم لا يعملون من زكاة الفطرة الواجبة شيئا. [1] مردم كمترين آگاهي از فقه دارند، كان الشعب في الواقع قليل الفهم و المعرفة للفقه. [2] .

اين موضوع هاله اي از بهام مي گستراند كه احكام نماز و مناسك حج بر مردم پنهان مي شود [3] مردم در انجام مناسك و عبادات رسمي كه در شبانه روز با آن سر و كار دارند در حيران مي مانند. احكام و معارف زلال با پندارها و آويخته ها آميخته مي شوند. همان گونه كه انس بن مالك اعتراف مي كند چيزي بدون تحريف باقي نمي ماند، زيرا حتي در مورد نماز آنچه خواستيد در مورد آن انجام داديد، ما اعرف شيئا مما كان علي عهد رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم، قيل الصلوة قال أليس صنعتم ما صنعتم فيها. [4] .