ما در اين قسمت به نقل از گفتار علما و مضامين اخبار و رواياتي كه بعدا به آنها اشاره خواهيم كرد، مي پردازيم:

ابن شهر آشوب در مناقب مي نويسد: «امام باقر (ع) راستگوترين مردم در گفتار و خوشروترين آنان در برخورد و فداكارترين ايشان در بذل جان بود. او مال و ثروت چنداني نداشت اما در عين حال مخارجش زياد بود. هر جمعه يك دينار صدقه مي داد و مي فرمود: صدقه اي كه در روز جمعه داده مي شود فضيلت اين روز را بر ساير روزها چند برابر مي كند؛ وقتي اندوهي به او رو مي آورد، آن حضرت همه ي زنان و فرزندانش را جمع مي كرد و آنگاه دعا مي خواند و آنان آمين مي گفتند. بسيار ذكر مي گفت. حتي به هنگام راه رفتن و غذا خوردن نيز خدا را ياد مي كرد. با آنكه هميشه با مردم بود اما هيچ گاه از ياد خدا باز نمي ماند. آن حضرت فرزندانش را جمع مي كرد و به آنان دستور مي داد تا هنگام طلوع خورشيد به ذكر خداوند مشغول شوند. هر كس را كه اهل قرائت بود به قرائت قرآن و آن كس را كه قرائت نمي كرد به گفتن ذكر فرمان مي داد.»

شيخ مفيد مي نويسد: آن حضرت در بخشش و سخاوت نزد خاص و عام زبانزد بود. كرم و بزرگواري آن حضرت آوازه اي بلند داشت. با آنكه عيالوار بود و زندگي متوسطي داشت اما به انعام و احسان به مردم شهره بود. در صفحات آينده نيز از سليمان بن دمدم نقل خواهيم كرد كه گفته است: آن حضرت (ع) پانصد، ششصد و هزار درهم جايزه مي داد و هيچ گاه از رفت و آمد پيروان و كساني كه به او اميد بسته بودند، خسته و ملول نمي شد. هرگاه مي خنديد مي فرمود: خداوندا بر من خشم مگير. آبي در نثر الدرر گويد: چون گرفتاري را مي ديد، مخفيانه استعاذه مي كرد. هيچگاه از اهل خانه اش شنيده نشد كه بگويند: اي گدا! خدا به تو بركت دهد يا شنيده نشد كه بگويند: اي گدا! اين را بگير. بلكه امام پيوسته سفارش مي فرمود كه محتاجان را با بهترين نامها، بخوانند.



[ صفحه 18]