بازگشت

راوياني كه از امام باقر روايت كرده اند


شيخ مفيد در ارشاد مي نويسد: بزرگان دين و بقاياي اصحاب و سرشناسان تابعان و سران فقهاي مسلمانان از وي روايت كرده اند.

ابن شهرآشوب در مناقب پس از يادآوري همين نكته گفته است: «از صحابه كساني چون جابر بن عبدالله انصاري و از تابعان، مانند جابر بن يزيد جعفي و كيسان سختياني از صوفيان و از فقها افرادي چون ابن المبارك و زهري و اوزاعي و ابوحنيفه و مالك و شافعي و زياد بن منذر نهدي از آن حضرت روايت كرده اند.

از نويسندگان كساني مثل طبري و بلاذري و سلامي و خطيب در كتابهاي تاريخيشان و در موطأ و شرف المصطفي و الابانه و حلية الاولياء و سنن ابي داود و الالكاني و مسند ابوحنيفه و مسند مروزي و ترغيب اصفهاني و بسيط واحدي و تفسير نقاش و زمخشري و معرفة اصول الحديث و رسالة السمعاني همگي از آن حضرت نقل قول كرده و گفته اند: «قال محمد بن علي... و چه بسا در بسياري از مؤاخذ نيز گفته اند: «قال محمد الباقر».

ابن شهرآشوب همچنين در جاي ديگر از همين كتاب مي نويسد: شيعيان بر اين نكته متفق اند كه «افقه الاولين» شش نفرند كه جزو ياران امام باقر (ع) و امام صادق (ع) بوده اند. اين شش تن عبارت بودند از: زراة بن اعين، معروف بن خربوذ مكي، ابوبصير اسدي، فضيل بن يسار، محمد بن مسلم طائفي و بريد بن معاويه عجلي. از اصحاب آن حضرت حمران بن اعين شيباني و برادرانش بكير و عبدالملك، عبدالرحمان و محمد بن اسماعيل بن بزيع [1] ، عبدالله بن ميمون قداح، محمد بن مروان كوفي از فرزندان ابوالاسود، اسماعيل بن فضل هاشمي از فرزندان نوفل بن حارث، ابوهارون مكفوف، ظريف بن ناصح كفن فروش، سعيد بن طريف الاسكاف (كفشگر) دئلي، اسماعيل بن جابر خثعمي كوفي، عقبة بن بشير اسدي، اسلم مكي مولاي ابن حنفيه، ابوبصير ليث بن بختري مرادي، كميت بن زيد اسدي، ناجية بن عماره صيداوي، معاذ بن مسلم هراء نحوي و بشير الرحال را مي توان نام برد.

راوياني كه نص امام زين العابدين (ع) بر او را نقل كرده اند اسماعيل بن محمد بن عبدالله بن علي بن حسين (ع)، زيد بن علي و عيسي از پدرش و حسين بن ابي العلاء بوده اند.

در حلية الاولياء آمده است: از تابعان، «عمرو بن دينار، عطاء بن ابي رباح، جابر جعفي، ابان بن تغلب» و از ائمه و بزرگان: «ليث بن ابي سليم، ابن جريح، حجاج بن ارطاة» در



[ صفحه 34]



متأخران از وي روايت مي كرده اند.

شيخ مفيد در اختصاص مي نويسد: جابر بن يزيد جعفي، حمران بن اعين، زراره، عامر بن عبدالله بن جذاعه، حجر بن زايده عبدالله بن شريك عامري، فضيل بن يسار بصري، سلام بن مستنير، بريد بن معاويه عجلي و حكيم بن ابي نعيم، ياران امام محمد بن علي (ع) بوده اند.

همچنين در اين كتاب به نقل از امام كاظم (ع) آمده است: چون روز قيامت فرارسد منادي ندا درخواهد داد كه حواريون محمد بن علي و جعفر بن محمد كجايند؟ پس عبدالله بن شريك عامري، زرارة بن اعين، بريد بن معاويه عجلي، محمد بن مسلم ثقفي، ليث بن بختري مرادي، عبدالله بن ابي يعفور، عامر بن عبدالله بن جذاعه، حجر بن زايده، حمران بن اعين و... برپا مي خيزند.

در اختصاص گفته شده است: «زياد بن منذر اعمي، يعني ابوالجارود، زياد بن ابي رجاء يعني عبيدة خداء، زياد بن سوقة، زياد غلام ابوجعفر، زياد بن ابي زياد منقري و زياد الاحلام از ياران امام باقر (ع) بودند. و ديگر ياران او عبارت بودند از: ابوبصير ليث بن بختري مرادي، ابوبصير يحيي بن ابي القاسم مكفوف غلام بني اسد و نام ابوالقاسم اسحاق بود و ابوبصير نيز كنيه اش ابومحمد بود».


پاورقي

[1] اين فرد و نيز فردي كه پس از او نامش ذكر شده از اصحاب امام صادق (ع) هم بوده اند.