بازگشت

تربيت معنوي


از ديدگاه امام باقر عليه السلام علاوه بر آموزش آداب و رفتارهاي اجتماعي و اخلاقي، بايد فرزندان را با نكات معنوي و تربيت ديني آشنا نمود. اين شيوه گذشته از اينكه كودكان را با مبداء حقيقي جهان آفرينش مرتبط مي سازد; در آنان روحيه ي اعتماد به نفس و نيروي استقامت و پايداري در مقابل مشكلات كمر شكن زندگي نيز ايجاد خواهد كرد.

در اين زمينه امام باقر عليه السلام به فرزندش مي فرمايد: «يا بني اذا انعم الله عليك بنعمة فقل «الحمدلله » واذا حزنك امر فقل «لا حول ولا قوة الا بالله » واذا ابطا عنك الرزق فقل «استغفرالله » [1] ; فرزندم! هر گاه خداوند به تو نعمتي ارزاني داشت بگو: «الحمدلله » و هرگاه امري و حادثه اي تو را غمگين و ناراحت نمود بگو: «لا حول ولا قوة الا بالله » و زماني كه احساس نمودي روزي تو به كندي و سختي مي رسد بگو: «استغفرالله.»

امام باقر عليه السلام اين ارتباط معنوي را عملاً نيز به فرزندانش مي آموخت. امام صادق عليه السلام در اين مورد مي فرمايد: من همواره شب ها به هنگام خواب، بستر پدرم امام محمد باقر عليه السلام را آماده مي كردم، او در موقع مقرر به استراحت مي پرداخت و آنگاه من به بستر رفته و مي خوابيدم. يك شب در انتظارش بودم، اما در موقع مقرر نيامد، برخاستم، به مسجد رفتم و به جست وجو پرداختم، ديدم همه مردم رفته اند، اما آن حضرت به تنهايي در مسجد و در حال سجده است، در حال سجده گريه و ناله مي كند و با ناله سوزناكي به خدا عرضه مي دارد:

«سبحانك اللهم انت ربي حقاً حقا، سجدت لك يا رب تعبداً ورقا، اللهم ان عملي ضعيف فضاعفه لي، اللهم قني عذابك يوم تبعث عبادك وتب علي انك انت التواب الرحيم [2] ; خدايا تو پاك و منزه هستي و حقيقتاً كه پروردگار مني، خدايا فقط براي تو از روي عبوديت و بندگي سجده مي كنم، پروردگارا! عمل من ناچيز است، آن را برايم زياد گردان، خدايا در روزي كه بندگانت محشور مي شوند مرا از عذاب نگه دار و توبه ام را بپذير، همانا كه تو بسيار توبه پذير و مهرباني.»

همچنين، هرگاه آن حضرت با مشكلي ناراحت كننده مواجه مي شد، همسر و فرزندان خود را جمع مي كرد و دعا مي نمود و آنان آمين مي گفتند [3] .


پاورقي

[1] كشف الغمه، ج 2، ص 363.

[2] الكافي، ج 3، ص 323، ح 9.

[3] بحار الانوار، ج 46، ص 297.