بازگشت

اهميت انفاق


همان گونه كه اهميت ندادن به نماز، يك فرد مسلمان را تا آستانه كفر مي كشاند، ترك انفاق نيز ممكن است تمام اعمال نيك را تحت الشعاع قرار داده و انسان را به وادي سقوط سوق دهد.

حضرت باقرالعلوم (ع) در مورد معناي آيه: «سيطوقون ما بخلوا به يوم القيمه؛ (آل عمران / 180) به زودي در روز قيامت آنچه را كه درباره آن بخل ورزيدند همانند طوقي برگردن آنان مي افكنند». مي فرمايد: هر كس حقوق مالي خود را نپردازد خداوند آن مال را به طوقهائي از آتش تبديل مي كند سپس به او گفته مي شود همانطور كه در دنيا به هيچ قيمتي اين اموال را از خود دور نمي كردي اكنون آنها را بردار و به گردن خود بيفكن. [1] .

آن حضرت در سخن ديگري به سؤال و جواب در روز قيامت اشاره كرده و مي فرمايد: در روز قيامت هر بنده اي بايد به چهار سؤال اساسي در مقابل خداوند متعال پاسخ دهد كه يكي از آنها در مورد انفاق مال است از او مي پرسند اموال خود را از كجا به دست آورده و در كجا انفاق كرده است. [2] .

آن حضرت در مورد بهره هاي مادي و معنوي انفاق فرمود: انفاق پنهاني فقر را برطرف ساخته و عمر را افزايش مي دهد. [3] .

ترديدي نيست كه احسان و انفاق و بذل و بخشش و سخاوت و نيكوكاري از زيباترين صفات انساني است و هركسي در هر مقامي و مكاني عامل آنرا مي ستايد اما آنچه كه از منظر وحياني قرآن مهم است و روايات اهل بيت (ع) نيز به آن تأكيد فراوان دارد منبع درآمد و ريشه اين اموال است كه مطمئنا بايد از راه پاك و حلال به دست آمده باشد وگرنه اگر تمام خزائن روي زمين هم در راه خدا انفاق شود ولي از راه صحيح و حلال بدست نيامده باشد نزد خداوند هيچ ارزشي ندارد، بلكه مؤاخذه هم دارد چرا كه اموال غصبي و ناپاكي كه از راه نامشروع به دست آمده و صاحبان واقعي آنان ناراضي هستند چگونه مي تواند نيك و خداپسندانه باشد.

قرآن اين حقيقت را اين گونه بيان مي كند: «انما يستقبل الله من المتقين: (مائده 7) [خداوند اعمال نيك را] فقط از پرهيزگاران مي پذيرد». و در سوره بقره نيز فرمان مي دهد كه: «اي اهل ايمان از چيزهاي پاكيزه اي كه به دست آورده ايد و از آنچه از زمين برآورده ايم انفاق كنيد و در پي ناپاك آن نرويد كه از آن انفاق نمائيد درحالي كه اگر آنرا به خودتان بدهند جز با بي ميلي آن را نمي گيريد و بدانيد كه خداوند بي نياز و ستوده است». (بقره 267) افزون بر پاك بودن منبع انفاق، لازم است مال بخشوده شده، از جنس بهتر و مرغوبتر انتخاب شود تا نزد خدا و خلق بهتر پذيرفته شود. البته برخي از عوام عقيده دارند اموالي كه در دستشان مانده به عنوان احسان و انفاق و صدقه به نيازمندان مي دهند اما اين تفكر با پيام قرآني ناسازگار است كه مي فرمايد: «لن تنالو البر حتي تنفقوا مما تحبون؛ (آل عمران 92) هرگز به [مقام] نيكوكاري نخواهيد رسيد مگر اينكه از آنچه كه دوست داريد انفاق كنيد». آري مال حلال، پاكيزه، مرغوب و دوست داشتني بهترين نوع انفاق است و مطمئنا در نزد پروردگار مورد پذيرش قرار مي گيرد.


پاورقي

[1] تفسير نمونه، ج 3، س 191.

[2] خصال، ج 1، ص 253.

[3] گزيده تفسير نمونه، ج 4، ص 63.