همچنان كه لازم است منبع درآمد در موضوع انفاق از راه هاي شرعي و عقلاني باشد، در مورد مصرف آن نيز بايد دقت كرد و آن را به نيازمندان حقيقي بخشيد. درغيراين صورت اگر كسي مال خود را بدون حساب و كتاب ببخشد، انفاق محسوب نمي شود بلكه ممكن است در گروه اسراف كاران نيز قرار گيرد. خداوند متعال مي فرمايد: «انفاق شما براي آن دسته از نيازمنداني بايد باشد كه در راه خدا فرو مانده اند، و نمي توانند [براي تامين هزينه زندگي براي تجارت و اشتغال] به مسافرت بروند، ناآگاهان آنها را از شدت خويشتن داري بي نياز و غني مي پندارند اما آنها را از سيمايشان مي شناسي، آنان با اصرار چيزي از مردم نمي خواهند و هرچيز خوبي به آنان انفاق كنيد خداوند از آن آگاه است. (بقره 73) آري كساني كه دراثر دلدادگي به حق در تنگناي اقتصادي قرار مي گيرند و به خاطر اينكه خود و زندگي شان را براي پيشرفت اسلام وقف كرده اند و در زير فشارهاي زندگي از خود بردباري نشان مي دهند بايد از سوي مسلمانان پشتيباني مالي شود بدون اينكه به آبرويش لطمه بخورد.

امام باقر (ع) فرمود: يكي از مصاديق اين آيه اصحاب صفه هستند كه در كنار مسجد پيامبر (ص) در سكوي ويژه اي جاي داشتند و خداوند به مسلمانان سفارش مي كند كه آن فداكاران را فراموش نكنند و از كمك هاي مالي و معنوي خود در مورد آنان دريغ ننمايند. [1] آنان در حدود چهارصد نفر بودند كه نه منزلي داشتند و نه اقوام و ياوراني كه كمك حالشان باشند. اصحاب صفه به خاطر اسلام و حمايت از آن از تمام مزاياي زندگي و از اقوام و خويشاوندانشان بريده و به جمع اصحاب رسول خدا (ص) پيوسته بودند. آنان بااين حال در تمام جنگ ها شركت كرده و از حريم اسلام با تمام وجود دفاع مي كردند.

اين نكته دقيقا در عصر ما نيز كاربرد عملي دارد و چه بسيارند رزمندگان و جانبازاني كه در اثر خدمت به اسلام و جبهه حق از سلامتي جسم و جان آسيب ديده اند و در تنگناي شديد اقتصادي قرار دارند آنان كه بهترين موقعيت و دوران زندگي خود را در راه حق و براي دفاع از كشور وقف كرده اند و امروز در گوشه و كنار كشورمان با انواع ناملايمات روحي و جسمي و مادي، دست و پنجه نرم مي كنند اينان همانند اصحاب صفه كه امام باقر (ع) در ذيل آيه فوق به آن اشاره فرمود، هستي خود را براي اعتلاي فرهنگ اسلامي از دست داده اند و عفت و حيا و عزت نفس شان مانع از آن است كه راز خود را نزد ديگران مطرح كنند اما مسئولان و متوليان امر و مسلمانان متمول و بويژه كساني كه دراثر اين انقلاب و حكومت اسلامي به مال و منال و پست و مقامي رسيده اند مخاطب آيه فوق و كلام حضرت باقر (ع) هستند. آنان حتي اگر خود را ولي نعمت اين ايثارگان و جانبازان فداكار هم ندانند وظيفه انساني و اسلامي اقتضا مي كند كه در ميدان انفاق و احسان نسبت به اين گروه و ساير نيازمندان جامعه بي تفاوت نباشند و اين آيه را همواره نصب العين خود قرار دهند.

آري ترويج فرهنگ انفاق و توجه به منبع درآمد و مورد مصرف آن و ترغيب و تشويق مسلمانان به اين امر حياتي ره آوردهاي بسيار مثبتي براي جامعه ما دارد كه راهكارهاي صحيح و اصولي و اهتمام ويژه متمكنان را مي طلبد.

امام باقر (ع) به حسين بن ايمن فرمود: اي حسين! انفاق كن و به عوضي كه خدا مي دهد يقين نما كه هيچ مرد و زني نيست كه از انفاق مال در راهي كه خدا را خشنود مي كند سر باز مي زند مگر آن كه چند برابر آن در راهي كه خدا را به خشم مي آورد هزينه خواهد كرد. [2] .

علي (ع) نيز فرمود: «من هرگز ثروت انباشته اي را [در دست كسي] نديدم مگر اينكه در كنار آن حقوق تضييع شده اي بود». [3] بنابراين انفاق بهترين علاج بسياري از مشكلات جامعه است و با فرهنگ سازي در مورد آن مي توان به يكي از اهداف آسماني قرآن دست يافت.

اگر انفاق در جامعه فراگير شود دزدي و سرقت و قتل و جنايت نيز تا حد زيادي كاهش مي يابد، زيرا بخشي از اين بزهكاري ها در اثر فقر و نداري است كه ثروتمندان از انفاق و احسان خودداري كرده و احساسات نيازمندان را بر عليه خود تحريك مي كنند.