در شهر مدينه جنت پاك بو جعفر باقر

اندر او زاد آن روضه پاك جنت آباد



مسندگه پادشاه لو لاك آن روضه پاك

جنت آباد آن روضه پاك جنت آباد [1] .



هنگامي كه فاطمه دختر امام مجتبي(ع) به وجود مبارك امام باقر(ع) حامله شد به قدري ضعيف شده بود كه گاهي بيهوش مي شد و به خواب مي رفت. يك روز در عالم رؤيا فردي را ديد كه او را به فرزندي دانا و بردبار، بشارت داد. وقتي كه از خواب برخاست، از جانب راست خود از كنار خانه، صدايي شنيد كه گوينده آن را نمي ديد؛ امام سخنان او را مي شنيد كه مي گفت: حامله شدي به بهترينِ اهل زمين و بازگشت تو به سوي خير و سعادت است و بشارت باد بر تو به فرزندي بردبار و دانا.

از آن وقت ديگر در خود ثقل و سنگيني نديد تا آنكه نه ماه از حمل او گذشت.

در بيشتر كتب معتبر نوشته اند تنها همسري كه به عقد دائمي امام سجاد(ع) در آمد فاطمه دختر امام حسن بوده است.

ايام صداي ملائكه را در خانه خود بسيار مي شنيد. [2] .

زمان ولادت امام محمد باقر(ع) فرا رسيد، مدينه در آستانه درخششي نو قرار گرفت، و امّ عبداللّه در آن هنگام نوري مشاهده كرد، نوري كه هيچ كس غير از معصومين(ع) و مادران آنان، قادر به ديدن چنين نوري نيست.

هنگامي كه امام محمد باقر(ع) متولد شد، روي به جانب قبله گرداند و سه مرتبه عطسه كرد، بعد از آن حمد حق تعالي را بجا آورد. در تمام آن روز و شب از صورت و دستهاي امام باقر(ع) نور زردي مانند طلا ساطع مي شد. [3] .

شاعر شيرين سخن در خصوص چگونگي رؤياي فاطمه بنت الحسن چنين سروده است:



به مادر هم بشد الهام در خواب

به فرزندي شكيبا و توانا



چو شد بيدار بشنيد از سوي راست مَهين رخسار

اين پور همايون چو اين مولود پاك از آل طاها



شبيه خاتم پيغمبرانست نهال طُهر زين العابدين است



كمال مجتبي در او نشان است

چو اُمّش فاطمه بنت حسن بود



ز دُرج حكمت و برج ولايت بشد

اين گوهر رخشان عنايت



كه از قاصد بشارت را تو درياب

به دلبندي نجيب و پاك و دانا



كه عالي خلقت حق چهره آراست

منوّر كرد كوه و دشت و هامون گرامي



خلقت معبود يكتا تسلي بخش روح و جسم و جان است

گرامي نجل ختم المرسلين است



نشان از مادر پاكش عيان است

ز زهدش در زمانه صد سخن بود



بشد اين گوهر رخشان عنايت

بشد اين گوهر رخشان عنايت [4] .



مادر گرامي امام محمد باقر(ع) زني نمونه و ممتاز و صاحب كرامت بود.

ديگر فرزند فاطمه بنت الحسن عبداللّه باهر است.

وي داراي كنيه «ابومحمّد» و معروف به «عبداللّه باهر» از برادرش امام محمد باقر(ع) بزرگتر بوده است و كنيه امّ عبداللّه كه فاطمه بنت الحسن مادر بزرگوار آن جناب بدان مشهور است، به مناسبت نام برادرش عبداللّه است.

وي به دليل حُسن جمال و درخشندگي رخسار «باهر» لقب گرفت. [5] .

عبداللّه باهر، متولي اوقاف پيغمبر(ص) [6] بود و سپس به توليت اوقاف امير مؤمنان(ع) رسيد. [7] .

مدت عمر عبدالله باهر 57 سال بوده است. [8] مورخان بدون هيچ اختلافي اين دو تن را از فرزندان «امّ عبدالله » شمرده اند، اما منابع بسياري تعداد فرزندان امّ عبدالله را چهار پسر شمرده اند و نام دو تن ديگر را حسن و حسين گفته اند و نقل شده كه اين دو در كودكي درگذشته اند. [9] .