امام باقر از نظر دانشمندان
آوازه علوم و دانشهاي امام باقر چنان اقطار اسلامي را پر كرده بود كه لقب «باقر العلوم» (گشاينده دريچه هاي دانش و شكافنده مشكلات علوم) به خود گرفته بود.
«ابن حجر هيتمي» مي نويسد: محمد باقر به اندازه اي گنجهاي پنهان معارف و دانشها را آشكار ساخته، حقايق احكام و حكمتها و لطايف دانشها را بيان نموده كه جز بر عناصر بي بصيرت يا بد سيرت پوشيده نيست و از همينجاست كه وي را شكافنده و جامع علوم، و برافرازنده پرچم دانش خوانده اند. [1] .
«عبدالله بن عطأ» كه يكي از شخصيتهاي برجسته و دانشمندان بزرگ عصر امام بود، مي گويد:
«من هرگز دانشمندان اسلام را در هيچ محفل و مجمعي به اندازه محفل محمد بن علي (ع) از نظر علمي حقير و كوچك نديدم. من «حكم بن عتيبه» را كه در علم و فقه مشهور آفاق بود، ديدم كه در خدمت محمد باقر مانند كودكي در برابر استاد عاليمقام، زانوي ادب بر زمين زده شيفته و مجذوب كلام و شخصيت او گرديده بود. [2] .
امام باقر عليه السلام در سخنان خود،اغلب به آيات قرآن مجيد استناد نموده از كلام خدا شاهد مي آورد و مي فرمود: «هر مطلبي گفتم، از من بپرسيد كه در كجاي قرآن است تا آيه ي مربوط به آن موضوع را معرفي كنم». [3] .
پاورقي
[1] اظهر من مخبئات كنوز المعارف و حقايق الاحكام و الحكم و اللطائف مالا يخفي الا علي منطمس البصيره او فاسد الطويه و السريره و من ثم قيل و فيه هو باقرالعلم و جامعه و شاهر علمه و ارفعه (الصواعق المحرقه، الطبعه الثانية، قاهره، مكتبة القاهره، ص 201).
[2] سبط ابن الجوزي، تذكرة الخواص، نجف، منشورات المطبعه الحيدرية، 1383 ه.ق، ص 337 - علي بن عيسي الاربلي، كشف الغمه، تبريز، مكتبه بني هاشم، 1381 ه.ق، ج 2، ص 329 - فضل بن الحسن البداية و النهاية، الطبعه الثانية، بيروت، مكتبه المعارف، 1977 م، ج 9، ص.311 در بعضي از نسخه ها «حكم بن عيينه» ذكر شده است ولي «عتيبه» صحيح است. ر.ك به: كاظم مدير شانه چي، علم الحديث و دراية الحديث، چاپ سوم، قم، دفتر انتشارات اسلامي وابسته به جامعه مدرسين حوزه علمية قم، 1362 ه.ش، ص 67.
[3] طبرسي، احتجاج، نجف، المطبعه المرتضوية، 1350 ه.ق، ص 176.