بازگشت

يك نكته


در اينجا تذكر اين نكته لازم است كه جريان ديدار جابر با امام باقر (عليه السلام) و ابلاغ سلام پيامبر به آن حضرت، ضمن روايات مختلف و مضمونهاي مشابه در كتابهاي: رجال كشي، كشف الغمه، امالي صدوق، امالي شيخ طوسي، اختصاص مفيد و امثال اينها نقل شده است.

اين روايات از دو نظر متناقض به نظر مي رسند:

نخست: از اين جهت كه طبق مفاد بعضي از آنها، جابر امام باقر (عليه السلام) را در يكي از كوچه هاي مدينه ديده است، و طبق بعضي ديگر، در خانه امام چهارم، و مطابق دسته سوم، حضرت باقر نزد جابر رفته و در آن جا، جابر حضرت را شناخته است.

دوم: در بعضي از اين روايات، تصريح شده است كه جابر در آن هنگام نابينا شده بود، ولي در برخي ديگر آمده است كه جابر با دقت قيافه امام پنجم را نگاه و وارسي كرد. بديهي است كه اين موضوع با نابينايي جابر سازگار نيست.

در پاسخ تناقض نخست بايد گفت كه، در يك نظر دقيق، منافاتي ميان اين احاديث نيست، زيرا قرائن نشان مي دهد كه جابر روي اخلاص و ارادت خاصي كه به خاندان پيامبر داشت، پيشگويي و ابلاغ سلام پيامبر را تكرار مي كرد و مي خواست از اين طريق عظمت امام باقر (عليه السلام) بهتر روشن گردد، بنابراين چه اشكالي دارد كه اين جريان چند بار و در محلها و مناسبتهاي مختلف تكرار شده باشد؟

اما در پاسخ تناقض دوم اين است كه شايد آن دسته از روايات كه حاكي از ديدن و نگاه كردن جابر است، مربوط به قبل از نابينايي او بوده است چنانكه شيخ مفيد از امام باقر (عليه السلام) نقل مي كند كه حضرت فرمود: نزد جابر بن عبدلله انصاري رفتم و به او سلام كردم. جواب سلام مرا داد و پرسيد: كي هستي؟ و اين بعد از نابينايي او بود... [1] نظير اين حديث را سبط ابن جوزي نيز نقل كرده است. [2] .


پاورقي

[1] الارشاد، قم، مكتبه بصيرتي، ص 262.

[2] تذكرة الخواص، نجف، منشوارت المطبعه الحيدرية، 1383 ه.ق، ص 337.