شرط اصلي حضور سازنده و مفيد در جامعه، برخورداري فرد از صبر و شكيبايي است.اين ويژگي به عالي ترين شكل آن در زندگي امام باقر (عليه السّلام) مشهود است.

براي نماياندن اين ويژگي ارزشمند در زندگي آن حضرت نقل اين حديث كافي است كه:

مردي غير مسلمان (نصراني) در يكي از روزها با امام باقر (عليه السّلام) روبرو شد.آن مرد به دليلي نامشخص نسبت به آن حضرت، كينه داشت، از اين رو دهان به بدگويي گشود و با تغيير اندكي در اسم امام باقر (عليه السّلام) گفت:

تو بقر (گاو) هستي!

امام بدون اين كه خشمناك شود و عكس العمل شديدي نشان دهد، با آرامش خاصي فرمود: من باقرم.

مرد نصراني كه از سخن قبل به مقصود نرسيده بود و احساس مي كرد نتوانسته است امام را به خشم وادارد، گفت:

تو فرزند زني آشپز هستي!

امام فرمود: اين حرفه او بوده است (و ننگ و عاري براي او نخواهد بود)

مرد نصراني، پا فراتر نهاد و با گستاخي هر چه تمامتر گفت:

تو فرزند زني سياه چرده و زنگي و...هستي!

امام (عليه السّلام) فرمود: اگر تو راست مي گويي و مادرم آنگونه كه تو توصيف مي كني بوده است، پس از خداوند مي خواهم او را بيامرزد، و اگر ادعاهاي تو دروغ و بي اساس است، از خداوند مي خواهم كه تو را بيامرزد!

در اين لحظه، مرد نصراني كه شاهد حلم و بردباري اعجاب انگيز امام باقر (عليه السّلام) بود و مشاهده كرد كه اين شخصيت اصيل و پر نفوذ، عليرغم پايگاه عظيم اجتماعي و علمي خود كه صدها شاگرد از درس او بهره مي گيرند و در ميان قريش و بني هاشم از ارج و منزلت و حمايت برخوردار است، به جاي عكس العمل منفي و مقابله به مثل در برابر بد زبانيهاي او، چون كوه صبر و شكيبايي، آرام و مطمئن ايستاده و با او سخن مي گويد، ناگهان در دادگاه وجدان خويش، خود را محكوم و شكست خورده يافت، و بي تأمل از گفته هاي خود معذرت خواهي كرد و اسلام آورد. [1] .

ارزش و اهميت اينگونه شكيبايي و بردباري، چه بسا براي بسياري از انسانها، نامفهوم باشد، ولي كساني چون خواجه نصير الدين طوسي كه از يك سو افضل عالمان عصر خويش در علوم عقلي و نقلي شناخته شده، و از سوي ديگر منصب وزارت را در دستگاه حكومت به وي واگذار كرده اند، در اوج موقعيت علمي و اجتماعي، به امام خويش اقتدا كرده و در مقابل بدگويان به صبري شگفت نايل مي شود.

شخصي به او خطاب مي كند: اي سگ، و اي سگ زاده!

اما او در پاسخ مي گويد، اين سخن تو درست نيست، زيرا سگ بر چهار دست و پا راه مي رود و من چنين نيستم، سگ چنگال دارد، شعور ندارد، نمي انديشد، ولي من چنين نيستم و... [2] .

براستي چنين شكيبايي و تحملي را جز در پيروان مكتب اهل بيت نمي توان پيدا كرد.