بازگشت

موضع امام دربرابر شاعران


امـامـان عـليـه السـلام بـا شـاعـران دوگـونـه بـرخـورد داشـتـنـد. درمـقابل شاعراني كه به دربار خلفا نزديك مي شدند وآنان را مدح مي كردند، موضع انتقادي وتوبيخي مي گرفتند و شاعراني را كه سروده هايشان در دفاع از حق بود تمجيد مي كردند و صله هاي بسيار مي دادند. درزندگي امام باقر عليه السلام شاهد هر دو برخورد هستيم . كُثَيِّر عـَزَّه .(185) از شـارعـان شـيـعـي نـامـداري بـود كـه بـه اهل بيت علاقه مند و مداح و ثناگوي آنان بود. نوشته اند روزي همراه امام باقر عليه السلام مي رفـت در حـالي كـه او سـوار و امـام (ع ) پـيـاده بـود. فـردي كـه او را درايـن حال ديد به انكار گفت : آيا درحالي كه ابوجعفر(ع ) پياده است ، سواره مي روي ؟

كـثـيـر جواب داد: امام مرا به سوار شدن امر فرمود واگر اطاعت امر امام كنم و سوار باشم بهتر است از اينكه اطاعت نكنم و پياده بمانم ..(186)

ايـن جـواب كـثـيـر دلالت بـر درجـه اطـاعـت او از امـام دارد. بـني مروان نسبت به كثير احترام زياد قـائل بـودنـد و كـثـيّر نيز گاهگاهي براي دريافت جوايز، آنان رامدح مي كرد. روزي امام وي را تـوبـيـخ كـرد و فـرمـود: آيـا گـمـان مـي كـنـي شـيـعـه مـا هـسـتـي وحـال آنـكـه آل مـروان را مـدح مي گويي ؟ كثير عذر آورد وتوضيح داد كه من در مدح خود آنان را بـه حـيـوانـات بـدبـو وجمادات و مثل آن تشبيه مي كنم و درحقيقت آنان را مسخره مي كنم و امام نيز توجيه وي را پذيرفت ..(187)

اين نمونه از برخورد تند وتوبيخ آميز امام با شاعري است كه به مدح ستمگران پرداخته است . از آن طرف برخوردهاي محبت آميز، دعاها و صله هاي فراوان امام را نسبت به (كُميت اسدي ) شاعر مـتـعـهـد شـيـعـي مـي بـينيم . يك بار در (ايام البيض ).(188) ـ با اينكه شعر خواندن درآنـهـا كـراهـت دارد ـ كـمـيـت بـر امـام وارد شـد و شـعـري در رثـاي شـهـداي كـربـلا خـوانـد. امام واهل خانه اش به شدت تحت تاثير قرار گرفته و گريه كردند و امام براي كميت دعا كرد كه : خدايا گناهان گذشته و آينده كميت را بيامرز..(189)

و وقـتـي كـه قصيده ميميه معروف و مفصل خود (من لقلب متيمٍ مستهامٍ...) را برامام باقر خواند، امام رو به قبله ايستاد و سه بار فرمود: خدايا بركميت رحمت آور واو را بيامرز.

بعد امام به كميت فرمود: ( اين صدهزار (درهم ) رااز خانواده ام براي توجمع كرده ام ) ولي كميت نپذيرفت و فقط براي تبرك از امام پيراهني طلبيد..(190)

اخبار بخششهاي امام (ع ) به كميت فراوان است كه به همين بسنده مي كنيم .