احاطه و آگاهي نسبت به شرائط زماني و مكاني عنصري تعيين كننده در رفتارهاي انسانهاي آگاه است. امام باقر عليه السلام كه مافوق زمان و مكان بود، با در نظر گرفتن نيازهاي زمان و فراهم بودن زمينه هاي لازم، به ترويج و تبليغ دين، تذكيه نفوس و تعليم و تربيت انسانها مي پرداخت. در اين نوشتار به سه نمونه از فعاليتهاي آن حضرت اشاره مي كنيم: