عن محمد بن حرب قال: أوصي محمد بن علي بن الحسين الي ابنه جعفربن محمد عليهم السلام: فقال: يا بني اصبر للنوائب [1] .

از مهم ترين عوامل موفقيت انسان و رمز پيروزي در هدايت بشر، صبر و بردباري است. طبق فرموده ي خداوند متعال در قرآن كريم:

(والله يحب الصابرين) [2] .

خداوند صابران را دوست مي دارد.

پيامبر عظيم الشأن اسلام صلي الله عليه و آله با تمام مشكلات و مصائبي كه داشت، فرمود:



[ صفحه 114]



ما أوذي نبي مثل ما أوذيت [3] .

هيچ پيغمبري مثل من اذيت و آزار نديد.

آن حضرت باز هم صبر نمود، و با اخلاق نيك و بردباري خود، مردم را به سوي هدايت گرايش داد، و همچنين امامان معصوم - جانشينان بر حق خاتم انبياء عليهم السلام - هم براي اسلام و هدايت مردم بسيار رنج بردند، ولي صبر و شكيبايي مي نمودند تا به هدف مقدس خود نايل شوند.

اميرمؤمنان علي عليه السلام در خطبه ي سوم نهج البلاغه به نام «شقشقيه» مي فرمايد: صبرت و في العين قذي و في الحلق شجي.

صبر نمودم؛ در حالي كه در چشمم خار بود و در گلويم استخوان.

آري؛ زندگي براي ايشان بسيار سخت شده بود، و تنها از جهت اين كه براي مصلحت اسلام، امر الهي بر اين سكوت مقدر بود، و وصيت پيامبر گرامي اسلام هم ايجاب مي كرد، با صبر و بردباري خود اسلام را حفظ نمود و اجازه نداد زحمت هاي پيامبر و دستاوردهاي عظيم حاصل پيروزي و استقرار اسلام از بين برود. همچنين به فرزندانش امام حسن و امام حسين عليهم السلام هم دستور به صبر و بردباري داد و فرمود: حسن جانم! خودت را عادت بده كه هميشه صبر داشته باشي. و آنقدر امام حسن عليه السلام بر جفاي بني اميه و طرفداران



[ صفحه 115]



و هوادارانشان صبر كرد، تا آن روزي كه عمامه از سر حضرت برداشتند و به وسيله ي خنجر به ران حضرت زخمي وارد كردند و به او گفتند:

أشركت كما أشرك أبوك من قبل [4] .

تو هم مثل پدرت مشرك هستي.

آنگاه امام حسن عليه السلام فرمود:



سأصبر حتي يعلم الصبر انني

صبرت علي شي ء أمر من الصبر



آنقدر صبر مي كنم تا صبر بداند كه من بر مصائبي تلخ و ناگوار كه از (گياه) صبر هم تلخ تر بود، صبر كردم.

امام حسين عليه السلام هم در مقابل آن مصائب جانكاهي كه بر ايشان و ياران و خانواده اش وارد شد، صبر كرد، و ديگران را هم تشويق به صبر و بردباري مي فرمود؛ همچنان كه در زيارت آن حضرت آمده كه فرشتگان آسمان از صبر حضرت تعجب كردند: و قد عجبت من صبرك ملائكة السموات [5] .

در قرآن مجيد نيز آيات متعددي درباره ي اهميت صبرو بردباري و پاداش مؤمنان صابر آمده است، كه به چند نمونه اكتفا مي شود:

1. (انما يوفي الصابرون أجرهم بغير حساب) [6] .

به درستي كه صابران اجر و پاداش خود را بي حساب دريافت مي دارند.



[ صفحه 116]



2. (اولئك يجزون الغرفة بما صبروا) [7] .

(صابران) كساني هستند كه درجات عالي بهشت در برابر شكيبايي شان به آنان داده مي شود.

3. (اني جزيتهم اليوم بما صبروا أنهم هم الفائزون) [8] ولي من امروز آنان را براي صبر و استقامتشان پاداش دادم، آن ها پيروز و رستگارند.

4. (و جزاهم بما صبروا جنة و حريرا) [9] .

خداوند در برابر صبر و شكيبايي آنان، بهشت و لباس هاي حرير بهشتي را به آنان پاداش مي دهد.

در نتيجه، از اين وصيت كوتاه، بزرگ ترين درس را استفاده مي نماييم و آن درس صبر و استقامت در مقابل گرفتاري ها و مصائب است، كه اجر فراوان مادي و معنوي، و دنيايي و آخرتي به همراه خواهد داشت.