در زمان امام باقر (ع) حكومت بني اميه بر اثر عياشي و ظلم و ستم و بي كفايتي كه موجب اختلاف داخلي نيز شد ضعيف شد. در نتيجه در گوشه و كنار پهناور اسلامي انقلاب ها و



[ صفحه 190]



جنگ هاي داخلي رخ مي داد و اين گرفتاري ها تا حدودي حكومت را از تعرض به اهل بيت باز مي داشت و از طرفي حادثه ي كربلا و مظلوميت اهل بيت دل مسلمانان را جريحه دار ساخته بود. اين عوامل سبب شده بود تا مردم، به خصوص شيعيان، به امام باقر روي آورند و از اين راه امكانات نشر حقايق و معارف اسلامي براي حضرتش فراهم آمد و اين فرصت براي بازسازي مذهب شيعه يك فرصت طلايي بود، زيرا قبل از زمان امام باقر (ع) بر اثر فشار بني اميه فقه اسلامي از بين رفته بود و حتي از اخباري كه به وسيله ي صحابه از رسول الله نقل شده بود بيش از پانصد حديث باقي نمانده بود. [1] .

محمد بن عمير كشي [2] گويد: قبل از امام محمد باقر (ع) شيعيان، علم حلال و حرام را جز آنچه از ديگر مردم آموخته بودند نمي دانستند تا اينكه زمان ابوجعفر امام باقر (ع) فرا رسيد و وي شريعت را به آنها آموخت و توضيح داد و آنان شروع كردند به تعليم كساني كه قبلا از آنها ياد مي گرفتند. [3] .