بسمه تعالي شأنه

تولد حضرت امام محمدباقر عليه السلام در مدينه در سوم صفر سال 57 هجري رخ داد. آفتاب وجودش در زمان جدش سيدالشهداء حسين بن علي عليه السلام پرتوافكن گرديد و سه سال با امام حسين عليه السلام بود [1] .

در كشف الغمه مي نويسد: تولدش در مدينه سال 57 هجري و وفاتش در سال 114 در سن 57 سالگي بوده است [2] .

در مصباح روز جمعه ماه رجب در مناقب و روضه روز سه شنبه در خبر جابر جعفي مي فرمايد صبح روز جمعه در مدينه غره ماه رجب متولد گرديد و اذان در گوش راست و اقامه در گوش چپ آن بزرگوار خواندند و نام او را محمد و كنيه اش را ابوجعفر و لقبش را باقر نهادند [3] .

سال تولد از 59 - 58 - 57 خارج نيست اكثر محققين همان جمعه غره رجب سال 57 را اصح اخبار دانسته اند.

در اعيان الشيعه تولد امام باقر عليه السلام را غره رجب يا سوم صفر سال 57 و قيل 56 نوشته ابن صباغ مالكي مي نويسد ابوجعفر محمد بن علي بن الحسين در مدينه سوم صفر سال 57 هجري متولد شد و در وقتي كه جدش حسين شهيد شد سه ساله بود



[ صفحه 2]



پدرش زين العابدين و مادرش دختر حسن بن علي بن ابيطالب بود و او هاشمي و علوي است كنيه اش ابوجعفر و لقبش باقر - شاكر - هادي است كه مشهورترين آن باقر است و بدين جهت او را باقر گفتند كه علم را از هم شكافت مانند چشمه اي كه از سنگ شكافته و منفجر گردد از سينه او علم منفجر و منتشر شد [4] .

ما در اين كتاب وارد يك سبك نويني در ترجمه و شرح حال امام باقر عليه السلام شده ايم كه در كتب سابق به اين نحوه تنظيم نگرديده و آن بيان روش مخصوص اين امام است در آموزش و پرورش و جامعيت علومي كه امام پنجم تعليم فرموده و مباني مكتب بسيط و وسيع جعفري را تشكيل مي دهد كه ما آموزش آن حضرت را به ترتيب نقل مي كنيم تا از علوم و فنون اسلام كه در مكتب جعفري بسط داشته به تفصيل سخن گوئيم و ما معتقديم كه آشنائي با مكتب جعفري بدون توجه به تعليمات باقري نتيجه كاملي نخواهد داد و بدين جهت از اينجا فصول علمي يا برنامه تعليمي امام محمدباقر (ع) به ترتيب نقل خواهد شد.

يا جابر انك ستبقي حتي تلقي ولدي محمد بن علي بن الحسين بن علي بن ابي طالب عليهم السلام المعروف في التورية بالباقر فاذا لقيته فاقرأ مني السلام [5] .

فرمود اي جابر تو آنقدر زنده خواهي ماند تا آنكه يكي از فرزندان مرا ملاقات كني كه نامش محمد بن علي بن حسين بن علي بن ابيطالب عليه السلام است و او در تورات به باقر ناميده شده چون او را ملاقات كردي سلام مرا به او برسان...

امام پنجم حضرت ابوجعفر امام محمد بن علي باقر است كه چشمه هاي علم را منفجر فرموده و به قدر امكان از تمام علوم و فنون به مردم آموخت و يك انقلاب آموزشي و حركت فكري و نهضت علمي برپا ساخت كه در عالم نظير نداشته با ورق زدن صفحات آينده اين كتاب يك سلسله تعليم و تربيتي بي نظيري كه از اين امام به مقتضاي آرامش اجتماع عصر به مسلمين تعليم گرديده خواهيد ديد.