از دروسي كه امام محمدباقر عليه السلام به اصحابش داد و مقدمه تشحيذ افكار براي بيانات علمي قرار داد اين بود كه مردم را به صحت عمل و ثواب اعمال نيكو و صحيح و دقت در انجام عمل صالح و درست تشويق فرموده و به قدري در اين قسمت تأكيد و توصيه فرمود كه عمل را هر قدر هم كم باشد درست انجام دهيد كار را تمام و محكم كنيد تمام جوانب و اطراف را بنگريد عمل صالح و درست و محكم از خود يادگار بگذاريد.

در اصول كافي از زرارة كه از اصحاب امام ابي جعفر محمد بن علي عليه السلام بوده روايت كرده كه فرمود ما من شي ء احب الي الله عزوجل من عمل يداوم عليه و ان قل هيچ عملي نزد پروردگار محبوب تر از عملي كه مداوم و دامنه دار باشد نيست اگرچه آن كم باشد - منظور عمل نيكوئي است كه اثرش باقي باشد و باز فرموده «احب الاعمال الي الله عزوجل ماداوم عليه العبد و ان قل» محبوبترين اعمال در پيشگاه حق تعالي اين است كه در عمل صحيح مداومت شود اگرچه كم باشد.

امام محمدباقر عليه السلام مي فرمايد خود را به عمل نيكو و درست عادت دهيد كه دو نكته بايد رعايت شود يكي نيكوئي عمل اگرچه كوچك و كم باشد و ديگر درستي عمل كه هر عملي باشد اگرچه حقير و كوتاه و ناچيز باشد درست انجام گيرد و ديگر آنكه اين جهات در ثواب عمل در پيشگاه حق تأثيري به سزا دارد و اجر و پاداش آن با خداوند است كه ثواب عمل متناسب با خلوص نيت و جهات صحت و نيكوئي دائر و درستي آن است.

و باز هم امام پنجم از پدرش تا به اميرالمؤمنين عليه السلام برسد روايت فرموده كه «لا قول الا بعمل و لا قول و لا عمل الا بنية و لا قول و لا عمل و نية الا باصابة السنة» فرمود گفتاري صحيح نيست جز آنكه به عمل درآيد و گفتار و كرداري صحيح نيست مگر آنكه در سايه نيت باشد و گفتار و كردار و انديشه صحيح نيست مگر آنكه در سايه اصابت با سنت درخور اعتنا و اعتماد نيست صحيح باشد و منظور آن است كه هر گفتاري بايد عمل داشته باشد و هر عملي بايد منطبق با گفتار باشد و هر گفتار و كرداري بايد از قصد و خلوص نيت سرچشمه گيرد و در هر سه حال بايد منطبق با سنت پيغمبر باشد تا مستوجب اجر و ثواب اخروي گردد -



[ صفحه 127]



و لذا فردوسي گفته:



بزرگي سراسر به گفتار نيست

دو صد گفته چو نيم كردار نيست



و بر فرض هم باشد و منطبق با سنت پيغمبر نگردد تا نيت خالص براي اداي سنت اسلامي نداشته باشد مستوجب آن اجر و ثوابي كه پيغمبر و ائمه دين فرموده اند نمي گردد و اين نكته دقيقي است كه بايد با توجه به آيه كريمه «و لاتزر وازرة وزر اخري» و با حديث شريف «الناس مجزيون باعمالهم ان كان خيرا فخيرا و ان كان شرا فشرا» نمود.

بدون ترديد هر عملي اجر و پاداشي دارد اما عملي كه براي احياي سنت پيغمبر با خلوص نيت و قصد خالص باشد آن ثواب بيشتري دارد و درست مانند ثواب اعمال رياضات شاقه بت پرستان است كه اجر و ثواب عمل خود را خواهند گرفت ولي رياضات شرعيه مسلمين اجر و پاداش مضاعف و چندين برابر در دنيا و آخرت دارد.