از اهم مسائل اسلام اين است كه جمعي ساده لوح گمان كرده اند هر كس قرآن را مي فهمد و تفسير آن را مي داند و مي تواند بگويد - در حالي كه اين حقيقت در ساير علوم و كتب هم ممنوع است زيرا علماء و حكماء و مربيان عالم اتفاق دارند كه يك محصل و دانشجو خواه مبتدي يا منتهي كتابي را بدون معلم نمي تواند درك كند و معلم بي كتاب نيز نمي تواند تدريس كند - اين از سنن آسماني است كه بايد هر مربي آداب را بداند تا بتواند بياموزد - قرآن نيز مشمول اين سنت است كه بدون شك فهم قرآن بدون مبين و مفسري كه علم را از سرچشمه و معلم شديدالقوائي گرفته باشد ميسر نيست و كساني هم كه دعوي مي كنند بدون قرآن تعليمي بدهند آنها هم به خطا رفته اند زيرا قرآن آخرين كتاب آسماني و محكمترين قانون بشري است كه داراي محكمات و متشابهات است و كتابي است كه در تعريف آن گفته شد كتاب احكمت آياته - كتاب عزيز حكيم - و كتاب علي حكيم است و به غير از راسخون در علم كسي را مجال بيان تعليم آن نيست.



[ صفحه 155]



حضرت امام محمدباقر عليه السلام به محمد بن سالم فرمود برخي از مردم از قرآن دم مي زنند در حالي كه علم قرآن ندارند و اين آيه را تلاوت فرموده هو الذي انزل عليك الكتاب منه آيات محكمات هن ام الكتاب و اخر متشابهات فاما الذين في قلوبهم زيغ فيتبعون ما تشابه منه ابتغاء الفتنة و ابتغاء تأويله و ما يعلم تأويله الا الله

يعني اوست كسي كه قرآن را بر تو فرستاده كه مقداري از آن داراي نشانه هاي محكم و متقن است كه آيه هاي مفصل و مبين در لفظ و معني مي باشد كه آن آسان است و مقداري از آن متشابهات است كه احتمال معاني مختلف مي دهد كه روشن و آشكار نيست و فهم اين آيات درخور استعداد راسخون در علم است كه از سرچشمه علم الهي سيراب شده باشند كه در باب «محكم و متشابه» كتبي نوشته شده است كه تأويل آن را جز خداوند و تربيت شدگان مكتب ربوبي كسي نمي داند و آنها ائمه معصومين مي باشند كه در علم راسخ و ثابت مي باشند آنگاه حضرت امام محمدباقر عليه السلام مثالها از قصص انبياء و احكام براي بيان محكم و متشابه تعليم شاگردان خود مي فرمايد.