قال (ع) من طلب الدنيا استعفافا عن الناس وسيعا علي اهله و تعطفا علي جاره لقي الله عز و جل و وجهه مثل القمر ليلة البدر [1] .

چون اسلام دين عقل و منطق و كار و كوشش است و در عين حال كه براي تتميم مكارم اخلاق نازل شده عمران و آبادي دنيا و حفظ شئون اجتماع نيز از اهم مسائل زندگي قرار گرفته دين مبين اسلام دنيا را براي تكامل جسم و جان به اعتدال و با رعايت شرع تأييد و طلب مال را تجويز فرموده است و لذا امام محمدباقر عليه السلام مي فرمايد هر كس دنيا را به سبب عفت نفس خويشتن و حفظ آبروي اجتماعي در نظر خلق طلب كند كه گرهي از كار مردم بگشايد و سعي در كار دنيا و كوشش در حفظ شئون زندگاني مادي نمايد براي آنكه اهل و عيال و



[ صفحه 251]



اولادش و كساني كه در نفقه او هستند حتي حيوانات اهلي و غيره يا براي حفظ حيثيت خود در قبال همسايگانش كوشا باشد كه نيازي از جهت مال دنيا نداشته باشد و از راه كسب حلال و تجارت و هنر و صنعت مال به دست آورد چنين كسي خدا را ملاقات خواهد كرد در حالي كه صورتش چون ماه شب چهارده پرتوافكن است.

مراد اين است كه شرمنده و منفعل نيست در كار باطل و مذموم و مقبوح دست نزده بلكه براي حفظ جسم و جان گروهي كه مجموعا آبروي او را حفظ مي كند كوشش كرد و آن هم رضاي خدا در آن است و روزي كه همه شرمنده زشت كاري دنياي مادي هستند او سر به زير و منفعل نخواهد بود.

چنانچه از همين خاندان است كه فرموده اند الكاد لعياله كمن جاهد في سبيل الله كسي كه در راه اداره امور معيشت خاندانش و نفقه خوارش عرق بريزد مانند جهاد در راه خدا مي باشد و اخبار در اين باره فراوان است كه در مكتب اسلام مفصل شرح داده ايم دنيا در اسلام از جهت دين و فضيلت ارزش دارد و با اهميت است و از لحاظ دنياداري صرف توجه به شهوات و غضب منفور و مذموم و زشت و قبيح است و موجب بازداشتن انسان از كمال فضيلت مي گردد آن منع و تقبيح براي حفظ كمال است و اين تشويق و ترغيب هم به صرف مال در راه معارف و فرهنگ و علم و فضيلت هم براي تكامل و تشويق و نيل به مقام فضيلت است.