در كتب شيخ مفيد و تذكره ابن جوزي و كشف الغمه اربلي و اعيان الشيعه سيد محسن عاملي (ره) مي نويسند امام محمدباقر عليه السلام علم و كمال را از آباء و اجدادش گرفته و روايت از آنها نموده ولي بر حسب ظاهر صورت روايتي از جابر بن عبدالله انصاري و ابي سعيد خدري و غيره هم نوشته اند از آن جمله انس بن مالك و ابي هريره جاعل حديث را هم در سلسله روايتي امام محمدباقر عليه السلام آورده اند و شكي نيست كه مقام امام از اين ها برتر و بالاتر است كه آن هم از انس و ابي هريره جنايتكار علم و فضيلت و جاني تاريخ اسلام روايتي نقل كند - اگر هم در طول زندگي يك روايتي از اين دو نفر و نظاير آن نقل فرموده باشد يقينا از روات صحيح بوده آن هم لمصلحة و گرنه اخبار و احاديث مستقيمي كه مخصوصا امام محمدباقر عليه السلام در طول سي و پنج سال زمان پدرش گرفته كافي بود كه از ديگري نقل حديث نفرمايد زيرا امام زين العابدين با پدرش 23 سال حداقل عمر كرده يعني بيست و سه سال از پدرش سيدالشهداء استفاده كرده و از عمويش امام حسن مجتبي 13



[ صفحه 266]



ساله بود كه روايت نموده و در اين مدت براي امام كافي است كه علوم اولين و آخرين را دريابد.

البته صرف نظر از اينكه علم امام حضوري هم باشد و محتاج به مكتب پدر و معلم هم نباشد بر حسب ظاهر كافي است و امام محمدباقر عليه السلام 3 ساله بود كه واقعه كربلا رخ داد و 35 سال با پدرش زين العابدين بود و تمام احاديث و اخبار خاندان نبوت و ولايت از پدرش با فراغتي كه در اين مدت براي پدرش بود به دست آورد و نيازي به روايت غير از آباء و اجداد خود نداشته است يقينا.