ابن شهرآشوب مي نويسد كه در سابق به نام يثرب بود پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم آن را مدينه خواند هوايش گرم و داراي نخلستان هاي فراوان است و آب جاري هم در شهر جاري مي شود در شمال آن كوه احد است و در جنوبش جبل بئر و قضاعه كه در باب آن احاديث مشهوره صادر شده - بئر آريس در مدينه است كه آن چاهي است كه انگشتر حضرت رسول به دست عثمان در آن چاه افتاد و آنچه گشتند نيافتند همانجا را پيغمبر (ص) خريد و مسجد ساخت و آرامگاه ابدي پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم همان جا است.

بناي مسجد اول از خشت خام و چوب نخل بود. عمر و عثمان هر دو بر آن افزودند و ديوار آن را از سنگ بالا بردند و سقف آن را از چوب ساج پوشانيدند وليد بن عبدالملك بن هارون عمارت ديگر بر آن افزود و مهدي خليفه عباسي آن را وسيع گردانيد و مأمون خليفه در زمان خود متصدي احياء آن بقعه متبرك گشت و امير چوپان در عهد امارت خويش كساني فرستاد تا در جنوب مسجد مدرسه و حمام ساختند و پيش از آن در آن بلده حمام نبوده.

در فضيلت مسجد احاديث بسيار وارد شده است كه در اخبار ضبط است اما گورستان



[ صفحه 421]



بقيع در شرقي مدينه طيبه واقع است و در آن گورستان ابراهيم فرزند رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم و عثمان و عباس بن عبدالمطلب و امام محمد بن باقر و امام جعفر صادق عليه السلام و بسياري ديگر از اصحاب و زوجات رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم و بانوان قريش در آن سرزمين مدفون هستند.

مي نويسند اول كسي كه از صحابه در زمين بقيع مدفون شد اسعد بن زراره كه از كبار انصار امت بوده و آخر ايشان سهل بن عبديست كه وفاتش سال 93 هجري بوده و در اين ايام پادشاه نجد و حجاز خانه هاي اطراف مسجد را خريده و مسجد را توسعه مي دهد از قراري كه از جرايد روز خوانده ام بنا دارد فضاي مسجد را چهار برابر كرده و فلكه اي اطراف آن بكشد و چند مليون ليره مخارج آن را برآورده كه از سهميه نفت حجاز ساختمان مي شود اميد است خداوند توفيق دهد به دست همان كساني كه بقاع متبركه خراب شد به دست همان اشخاص مسجد نبوي توسعه و تعمير يابد و بقاع ائمه بقيع نيز ساخته شود و در اين سال 1379 مسجد توسعه و تعمير و تزيين مفصلي شد. در هر حال اختلافي نيست كه امام پنجم در كنار پدرش و عمويش در بقيع در قبه اي كه به نام عباس بن عبدالمطلب ساخته اند مدفون گرديد و اين قبه و بارگاه در سال 95 هجري بنا شده و در سال 1334 به دست وهابيها خراب و منهدم گرديد.

در جنات الخلود و دوائر العلوم مي نويسد و نقل انه دفن في القبر الذي دفن فيه ابوه لا في قبر عليحده در كتب ديگر مي نويسند در كنار قبر پدرش زين العابدين و عمويش حضرت امام حسن مجتبي عليهماالسلام دفن گرديد.

و ظاهر اين است كه مانند حضرت جواد كه در كنار قبر مقدس جدش امام موسي الكاظم دفن شد مدفون گرديد و شايد هم چون قبر كنده اند در حفره زير متصل به جنازه پدرش زين العابدين عليه السلام شده باشد وگرنه موضوع نبش قبر نبوده كه اين توهم ايجاد شود [1] در سابق گفتيم اين قبر را قبلا ساخته بودند.

فضيلت زيارت قبر مقدس حضرت امام محمدباقر عليه السلام مانند ثواب زيارت قبور پيغمبر خدا صلي الله عليه و آله و سلم و ساير ائمه هدي مي باشد و احاديث و اخبار متواتر در اين باب وارد است و فلسفه آن هم مشهود است زيرا امام پنجم عليه السلام مجري مقاصد و مرام جدش صلي الله عليه و آله و سلم بوده و در صف امامت و ولايت همان مقام شامخ اولي به تصرف داشته و لذا ثواب زيارت آن حضرت به نص صريح احاديث نبوي و اخبار مرتضوي و روايات جعفري عليه السلام همان فضيلت و ثواب زيارت را دارد براي ثواب زيارت به كتب زير مراجعه شود. [2] .



[ صفحه 422]