جوان: چون در اين زمان امام باقر عليه السلام زمينه را براي قيام علني



[ صفحه 22]



مساعد نمي بيند موضع گيري خود را در برابر حكومت رو به زوال اموي، به گونه اي ديگر پي ريزي كرده است.

همسفر: آري قطعا چنين است زيرا هر كدام از جانشينان پيامبر صلي الله عليه و اله و سلم در طول حيات پر بركتشان، موقعيت و موضع خاصي در مقابل حكومت زمان خود داشته اند آنها درعصر خويش عهده دار ارشاد و رهبري جامعه ي اسلامي و پاسدار و نگهبان آيين اسلام بوده اند، گرچه شكل كار آنها، در تحقق اين هدف، مختلف است اما هر كدام متناسب با اقتضاي زمان خود، راهي را بر مي گزينند كه آنها را به هدف رساند، هيچ يك از آنها به اراده ي شخصي و بدون دليل تصميم به قيام يا سكوت در برابر حكومت نمي گيرند. برنامه ي كار آنها ابتدا از طريق وحي به پيامبر ابلاغ مي شد و سپس دراختيار علي بن ابيطالب عليه السلام و حسن بن علي عليه السلام و حسين بن علي عليه السلام قرار مي گرفت تا خودشان و ائمه ي بعد بر اساس برنامه ي الهي و وضع اجتماعي و اقتصادي و سياسي زمان به وظيفه ي خويش عمل كنند.

به عنوان مثال علي بن ابيطالب ابتدا بايد سكوت كند و سپس حكومتي تشكيل دهد و با معاويه به نبرد برخيزد. اما موقعيت و نهضت حسن بن علي عليه السلام در برابر معاويه به گونه اي ديگر است. او وظيفه دارد اقدام به صلح كند تا صلح وي زمينه ساز و مقدمه ي قيام امام حسين عليه السلام باشد. حسين بن علي عليه السلام بايد قيامي عظيم و بي سابقه را تا شهادت پي ريزي كند، تا با نثار خون خويش به ممالك اسلامي پيام دهد. و قيام فرزندش امام سجاد در قالب دعا و نيايش انجام مي گيرد.



[ صفحه 23]