اكنون كه عصر امام باقر عليه السلام است، انقلابات پياپي مكتبي پايه هاي حكومت بني اميه را سست و اقتدار آنها را به ضعف كشانده است وضع سياسي جامعه به گونه اي ديگر است.

جوان: واضح است كه در اين موقعيت حساس امام باقر عليه السلام احساس مي كند كه جهان اسلام به يك جهش علمي و فكري و پي ريزي يك نهضت مكتبي نياز دارد، لذا به تشكيل جلسات درس و بحث مي پردازد تا با بيان و نشر حقايق، اساس اسلام را از تهديدها و آفات و تبليغات سوء و نارواي دشمنان حفظ كند.

همسفر: واقعيت همين است. روش كار پيشوايان به ويژه امام سجاد عليه السلام و امام باقر عليه السلام كه در شرايط فشار و خفقان به سر مي برند، بايد به شيوه ي پنهاني و زير زميني باشد و همين فعاليتها ي پنهاني است كه زماني آشكار شده و خلفا را سخت مضطرب مي كند و آنها را وا مي دارد تا وسايل تبعيد و زندان ايشان را فراهم كنند.

ما مي دانيم امام باقر عليه السلام چهارمين بهار زندگي خود را در واقعه ي جانگداز كربلا در كنار جد بزرگوارش حضرت سيد الشهدا عليه السلام سپري نمود و لحظه به لحظه شاهد صحنه ها و حوادث اين فاجعه ي خونين كه در سال 61 هـ. ق و در ساحل فرات اتفاق افتاد، بود. او در سفر اسارت خويش به كوفه و شام و مدينه شاهد و تماشگر قهرمانيهاي عمه ي شير دل خود، بانوي قهرمان كربلا و سخنرانيها و



[ صفحه 24]



رهنمودهاي پدر عالي قدر خود امام سجاد عليه السلام بوده است.

وي از همان روز، درس شهادت و شجاعت و آزادگي را در مكتب سازنده ي اهل بيت عصمت و طهارت فرا گرفت و اين پرچم پر افتخار را همراه با پرچم علم و دانش بدوش كشيده است. اما به علت وجود خفقان در اين دوره قيام بالسيف (مسلحانه) براي امام ممكن نشد، بنابراين با اقدام به تشكيل مجامع علمي به نشر ارزشهاي اسلام و تربيت دانشمندان پرداخت. تا مبارزه را از طريق فعاليتهاي فرهنگي و سري پي گيرد. او به ظاهر دست از سياست و نبرد علني با حكومت غاصب برداشته تا بتواند با سازمان حكومت اموي مبارزه اي اصولي و معنوي كرده و بتواند با شهامت وشجاعت خاص خود، پرچم انقلاب مكتبي و اعتقادي و عملي را در محيط اسلام برافرازد.

و لقب «باقرعلوم» براي او چه بجا و حق است. اما در اين زمان كه سرگرم تصحيح انديشه ها و فرهنگ جامعه است، سخت دچار محدوديت و ممنوعيتها شده است.

زماني است كه حكام فاسد و هوسران اموي براي شكار افراد ساده لوح و بي خبر بر سر راهي دامن گسترده و اقدام به تضعيف اهل بيت و پراكندن مردم از اطراف پيشوايان بر حق خود كرده و به اختلافات فكري و اعتقادي دامن زده اند. همان گونه كه اشاره شد، زندگي پر هيجان و انقلاب فرهنگي امام باقرعليه السلام مقارن با ضعف و ناتواني حزب ستمگر و ياغي بني اميه است. در اين زمان



[ صفحه 25]



حكومت اموي رو به زوال نهاده است، سردمداران آن حكومت غاصب و پوسيده در راه نگهداري آن به تلاش افتاده و دست و پا مي زنند، آنها با تلاش مذبوحانه قصد دارند مانع رشد و تكامل انقلاب فكري اسلامي شوند، اما غافل از اينكه سيل عظيم دانش پژوهان از سراسر كشورهاي اسلامي متوجه حوزه ي درسي آن مشعلدار علم و تقوي شده و جاذبه ي امام به گونه اي است كه هيچ فشار و محدوديتي قادر نيست در برابر درخشش با شكوه نور الهي حائلي ايجاد كند.