استاد: از دعا و نيايش صحبت شد، مي داني كه انسان در ميدان مبارزه ي زندگي، با سختي ها و مشكلات درگير است، علاوه بر مجاهده و كوشش كه سلاح ظاهري است بايد با سلاح معنوي دعا كه استمداد از نيروي غيبي است به مبارزه برخيزد، تا به پيروزي قطعي نايل آيد. در اين رابطه يكي از وصاياي امير المومنين علي عليه السلام به فرزندش امام مجتبي به خاطرم آمد حضرت فرمود: خداوند كليدهاي خزائنش را به دست تو نهاده، اجازه ي مسألت و دعا به تو داده، پس هر گاه بخواهي به سبب دعا درهاي نعمتش را



[ صفحه 67]



مي گشايي و از ابرهاي رحمتش درخواست باران مغفرت مي كني [1] .

و در اين باره امام باقر عليه السلام فرمود: خداوند نمي پسندد كه مردم اصرار ورزند و خواسته هاي خود را از يكديگر بخواهند. ولي دوست دارد كه آنها براي رفع حوائجشان به درگاه او دست نياز دراز كرده و خواسته هايشان را از او بخواهند، خداوند جل ذكره دوست دارد كه از او سؤال شود و آنچه نزد اوست مورد درخواست قرار گيرد [2] .

آري دعا ارتباط مستقيم با آفريدگار جهان دارد و وابستگي به اوست و شرط استجابتش اين است كه انسان به صدقه و صفا و خلوص نيت با خدا ارتباط برقرار كرده در حالي كه مذعنا و معترفا به ذنوبه است روي به درگاه خداي آورده و به گويد: «اتيتك يا الهي بعد تقصيري» خداي من، اكنون بعد از كوتاهي در انجام عمل و بندگي (كمال خفت) به درگاه تو روي آورده ام. امام باقر عليه السلام در اين باره فرموده است: به خدا سوگند از گناه رها نشود جز كسي كه بدان اعتراف كند [3] .

و نيز فرموده است: خداي تعالي از مردم نخواسته است مگر



[ صفحه 68]



دو خصلت را يكي اقرار به نعمتهاي او تا نعمتش را بيفزايد، ديگر اقرار به گناهان تا ايشان را بيامرزد [4] .

همسفر: خدا نگهدارت باد، راستي مي داني جابر جعفي پير شده و اكنون از محضر پر بركت امام صادق عليه السلام بهره مي گيرد.

استاد: آري: امام صادق عليه السلام نيز همچون پدر بزرگوارش محضري پر بار دارد، او افضل اولاد محمد باقر عليه السلام است و چندي است به حضور او شرفياب مي شوم.

در ميان فرزندان امام باقر عليه السلام كه پنج پسر و دو دخترند، امام صادق عليه السلام مشهورترين و با فضيلت ترين فرزند وي است كه از ام فروه به دنيا آمده و نسل امامت از طريق او استمرار يافته است.

فرزندان امام باقر عليه السلام عبارتند از: ابو عبدالله جعفربن محمد عليه السلام، عبدالله، ابراهيم، عبيدالله و علي و دو دختر امام، يكي زينب و ديگري ام سلمه است.

همسفر: آري سرانجام امام باقر عليه السلام پس از عمري عبادت با اخلاص و ترويج دين مبين اسلام و انجام خدمات علمي و اجتماعي، در روز هفتم ماه ذي حجه سال 114 هجري در سن پنجاه و هفت سالگي در زمان ستمگر اموي (هشام بن عبدالملك) مسموم و به شهادت رسيد. مي داني عامل شهادت امام را هشام بن عبدالملك و برخي ديگر ابراهيم بن وليد و ديگران زيد بن حسن



[ صفحه 69]



مي دانند.

امام باقر عليه السلام در شامگاه وفات به فرزندش جعفر صادق عليه السلام فرمود: من امشب از دنيا نخواهم رفت، اكنون پدرم را ملاقات كردم او شربتي گواراتر نزد من آورد و نوشيدم، و مرا به ديدار حق و سراي جاويدان بشارت داد.

پس از شهادت، پيكر پاك آن درياي دانش را در قبرستان بقيع كنار آرامگاه امام حسن مجتبي عليه السلام و امام سجاد عليه السلام به خاك سپردند.