امام باقر عليه السلام در زندگي، بسيار به تهي دستان و بينوايان توجه داشت، و به آنها كمك مالي سرشاري مي كرد، و آنها را كنار سفره ي خود مهمان مي نمود، و همواره به ياد آنها بود، در اينجا نظر شما را به چند نمونه از انفاق و ايثار او جلب مي كنيم:

1- حسن بن كثير مي گويد: در مورد نياز خودم، و بي مهري برادران به امام باقر عليه السلام شكايت بردم، فرمود:

بئس الاخ، يرعاك غنيا، و يقطعك فقيرا:

«بد برادري است آن برادري كه هنگام بي نيازي تو، رفاقت با تو را رعايت مي كند، و هنگام فقيري تو، رابطه ي خود را با تو قطع مي نمايد.»

سپس به غلامش امر كرد كه: كيسه اي را آورد، در آن كيسه هفتصد درهم بود، به او فرمود: «اين پول ها را (بين فقرا) انفاق كن، وقتي كه تمام شد، به من خبر بده.»

روايت شده: آن حضرت با دادن پانصد درهم تا ششصد و هزار درهم، به فقرا پناه مي داد، و از عطا و بخشش به برادران و آنان كه به سويش رو مي آوردند، و كساني كه اميد احسان از او داشتند، رنجيده و خسته نمي شد. [1] .

سلمي كنيز آزاد شده ي امام باقر عليه السلام مي گويد: هنگامي كه برادران



[ صفحه 117]



و مستمندان به خانه ي امام باقر عليه السلام مي رفتند، آن حضرت، غذاهاي خوب و مطبوع و لباس هاي گرانبها و زيبا در اختيار آنها مي گذاشت، و كمك پولي نيز مي كرد، روزي به آن حضرت عرض كردم؛ «كمتر بده!» فرمود: «اي سلمي! حسنه ي دنيا چيزي جز برقراري روابط خوب با برادران و انجام كارهاي نيك نيست.»

در خانه ي امام باقر عليه السلام هيچ گاه شنيده نشد كه گفته شود: اي سائل! اين پول يا متاع را بگير، بلكه طبق دستور آن حضرت، با نيازمندان برخورد محترمانه مي شد، آن بزرگوار مي فرمود:

سموهم باحسن اسمائهم:

«با نيك ترين نامشان، آنها را صدا بزنيد.» (يعني هرگز آنها را توهين و تحقير نكنيد). [2] .

عمرو بن دينار و عبدالله بن عبيد مي گويند: ما هيچ گاه امام باقر عليه السلام را ديدار نكرديم مگر اينكه به سوي ما خرجي و پوشاك و پول مي آورد و مي فرمود: «قبل از آنكه مرا ديدار كنيد، اين براي شما آماده شده بود.» [3] .