طبّ الأئمّة لابني بسطام ، صفحه 67 ، بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 278 ، حديث 13 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 2 / 374
سَويق : به آن در فارسى قديم ، «پِست» گفته مى‏شد . امروزه به آن «قاووت» يا «پوره» مى‏گويند . گفتنى است كه لغت‏نامه دهخدا لفظ «قاووت» را تركى مى‏داند كه غالبا به معناى آرد حبوبات بريان‏شده است ؛ ليكن اين واژه ، گاه در مورد غير حبوبات (مانند برخى ميوه‏ها يا تره‏بار) نيز كار برد دارد . علاّمه مجلسى مى‏گويد: از [گفته] كلينى چنين برمى‏آيد كه «سويق» ، درصورتى كه در روايات ، همراه با قيدى [مانند جو ]نباشد ، به معناى «سويق گندم» است ؛ چرا كه مى‏گويد: «باب انواع سويق‏ها و برترىِ سويق گندم» و سپس در ذيل اين عنوان ، حديث‏هايى را مى‏آورد كه در آنها واژه «سويق» ، بدون صفت يا مضافٌ اليه ، آمده است. شهيد در الدروس گفته است: «درباره سويق و سود آن ، روايت‏هاى فراوانى رسيده و كلينى، سويق را به معناى سويق گندم ، دانسته است». مؤلّف بحر الجواهر گفته است: «از هفت چيز ، سويق مى‏سازند: گندم، جو، كُنار، سيب، كدو، دانه انار و شلغم. همه اين انواع ، طبع را مهار مى‏كند، قى و دلشوره‏اى را كه از صفرا زاده مى‏شود ، از ميان مى‏برد، رطوبت معده را خشك مى‏كند ، و اگر قدرى سويق جو با آب و مقدار اندكى شير برداشته و خشخاش بو داده ساييده با آن مخلوط شود ، براى شكم رَوى ، سودمند است ، نيش‏زدگى‏ها را تسكين مى‏دهد و خواب مى‏آورد». ابن بيطار ، به نقل از رازى گفته است: «هر سويقى با چيزى كه از آن ساخته مى‏شود ، تناسب دارد . براى نمونه، سويق جو ، از سويق گندم ، سردتر است، به همان اندازه كه خودِ جو ، طبعى سردتر از گندم دارد. اين سويق ، همچنين نفخ بيشترى پديد مى‏آورد. از ميان همه سويق‏ها ، استفاده از سويق گندم و سويق جو ، بيشتر است و اين هر دو ، نفخ‏آور و موجب كندتر شدن حركت غذا از معده به پايين‏اند. البتّه، اگر اين دو نوع سويق ، كاملاً با آب جوشانده و سپس از پارچه‏اى درشت‏باف گذرانده شوند و بدين ترتيب ، آب آنها جدا شود و به صورت لقمه‏هايى فشرده درآيند و سپس همراه با آب سرد و شكر ، نوشيده شوند ، از نفخ آنها كاسته مى‏گردد و چنانچه در تابستان در اوّل صبح ، مصرف شوند ، براى اشخاص حرارتى و برافروخته‏مزاج ، سودمند خواهند بود و مانع تب‏ها و بيمارى‏هاى ناشى از گرم‏مزاجى مى‏شوند و همين ، از بالاترين منافع آن است . كسى كه اين نوع سويق را بخورد ، در آن روز نبايد ميوه تر، خيار و سبزى بخورد ، يا دست كم نبايد از اين چيزها زياد بخورد ؛ امّا سرماديدگان و كسانى كه به نفخ‏هايى در شكم يا دردهايى مزمن در پشت و مفاصل مبتلا هستند و همچنين پيران و كسانى كه مزاجى كاملاً سرد دارند ، نبايد از اين سويق هيچ بخورند. اگر هم به خوردن آن ناچارند ، آن را پس از چند بار شستن در آب گرم و همراه با پانيد و عسل ، پس از درآميختگى با زيتون و روغنِ وندانه و همچنين روغنِ گردو، با طبع خود مناسب سازند. هر چند سويق جو از سويق گندم ، سردتر است، امّا از آن روى كه گندم نسبت به جو آب بيشترى مصرف مى‏كند ، سويق گندم سردكنندگىِ بيشترى براى بدن دارد و بويژه رطوبت‏بخشى آن به طبع انسان ، بيشتر است . به همين دليل ، براى كسانى كه به رطوبت‏بخشى به بدن نياز دارند ، سودمندى بيشترى دارد. برعكس، سويق جو ، براى كسانى كه به خشك كردن طبعْ نياز دارند ، مناسب‏تر است. چنين كسانى ، معمولاً داراى بدن‏هايى سِتَبر ، پُرگوشت و پُرخون هستند، در حالى كه گروه نخست ، بدن‏هايى تكيده، كم‏گوشت و زردرنگ دارند. از اين دو نوع سويق كه بگذريم ، ديگر انواع سويق ، به عنوان غذا مصرف نمى‏شوند و [ تنها ، ]مصرف دارويى دارند، آن گونه كه سويق كُنار ، سويق سيب و انار ترش ، براى مهار كردن شكم و حرارت دادن بيشتر به آن ، به كار مى‏روند، يا از سويقِ خرنوب و سنجد ، براى مهار كردن طبع ، استفاده مى‏شود (بحار الأنوار : جلد 66 صفحه 283).