مجبره كساني هستند كه مي گويند: انسان هيچ گونه اختياري از خود ندارد و همه اعمال او مستقيماً توسط خداوند انجام مي شود. نقطه ي مقابل اين گروه مفوضه هستند كه مي گويند: انسان بدون هيچ گونه دخالتي از ناحيه ي خداوند اعمال خود را انجام مي دهد. بديهي است كه هر دو نظريه مردود است؛ بلكه نظريه ي صحيحي كه از جانب اهل بيت عليهم السلام مطرح شده «امري بين اين دو امر» است؛ يعني خداوند قدرت و اختيار را به انسان ها عنايت فرموده و انسان ها با توانايي كه خداوند عنايت كرده به انجام كارها مي پردازند. هر دو گروه فكري (مجبره و مفوضه) در زمان امام باقر عليه السلام جريان داشت و حضرت در پاسخ جبر مطلق و تفويض مطلق فرمود:

لطف و رحمت الهي به خلق، بيش از آن است كه آنان را به انجام گناهان مجبور سازد و سپس ايشان را به خاطر كارهايي كه به اجبار انجام داده اند، عذاب كند. از سوي ديگر خداوند قاهرتر و نيرومندتر از آن است كه چيزي را اراده كند و تحقق نيابد.

از آن حضرت سؤال شد: مگر ميان جبر و اختيار، جايگاه سومي وجود دارد؟

امام باقر عليه السلام فرمود: آري! ميان جبر و اختيار (مطلق) فضايي به گستره ي آسمان و زمين است. [1] .