يكي از اركان زندگاني بشر و مايه بقاء و حيات مادي امر زراعت و فلاحت و كشاورزي است كه بر تمام شئون زندگي تقدم دارد توليد مواد اوليه زندگي از وظايف اوليه هر بشري است كه بايد براي ادامه حيات در آب و خاك فلاحت كند و زراعت نمايد و محصول به دست آورد.

روي مباني احتياج و نياز اوليه كه بشر براي تغذيه و ادامه حيات داشت خداوند عالم آدم را در بهشت جا داد و به او فن زراعت و كشاورزي را تعليم فرمود و مخصوصا او را با وسايل



[ صفحه 367]



و تجهيزات كشاورزي به اين نشئه فرستاد و طبق اخبار آل محمد صلي الله عليه و آله و سلم براي آنكه از اين آب و خاك قوت و غذاي روزانه خود را تهيه كند - گندم را از بهشت آورد و كشت و در ظرف چند ساعت كه نمي دانيم ساعت زماني و ربوبي است يا طبق ساعت هاي محاسبي امروز هم در هر حال در قاره گرم سرزمين مسكوني محصول برداشت و زندگاني را ادامه داد - با اين روايت كه مورد وثوق اماميه است مسلم مي باشد كه كشاورزي از آغاز خلقت همدوش با بشر بوده و تا پايان زندگي بشر هم ادامه دارد و امروز دنيا رو به افزايش نفوس گذشته و مواد غذائي كم شده امر كشاورزي بيشتر مورد توجه قرار گرفته تا مواد اوليه تغذيه فراوان گردد و بشر از تحديد گرسنگي نجات پيدا كند.

توليد و مصرف يكي از اهم مباحث زندگاني بشري است كه در شرع اسلام مخصوصا در تعليمات پيغمبر و اميرالمؤمنين عليه السلام و پس از آنها امام محمدباقر در طريقه توليد محصول غذائي از نبات و حيوان و بالاخص از لحاظ مصرف به صورت شرعي تعليماتي دارد كه جالب توجه است و بايد آنها كه گمان مي كنند ائمه فقط علم دين مي دانستند و اسلام فقط فقه و اصول است تعمق نمايند تا به همه علوم طبيعي و كشاورزي و فنون صنعتي كه براي كشاورزي لازم است واقف گردند.