بازگشت

مناظره ي امام باقر (ع) با فرقه هاي مذهبي


همان طور كه گفته شد در دوران امامت حضرت باقر (عليهالسلام) فرقههاي مذهبي و گروههاي سياسي و مذهبي متعددي مانند:معتزله، خوارج و مرجئه فعاليت داشتند و امام باقر (عليهالسلام) همچون سدي استوار در برابر نفوذ عقائد باطل آنان ايستادگي مينمود و طي مناظراتي كه با سران اين گروهها داشت، پايگاههاي فكري و عقيدتي آنان را درهم ميكوبيد و سستي عقايدشان را با دلايل روشن ثابت ميكرد.

در اينجا به عنوان نمونه گفتگوي آن حضرت را با «نافع بن ازرق»، يكي از سران خوارج، از نظر خوانندگان محترم ميگذرانيم:

روزي «نافع» به حضور امام رسيد و مسايلي از حرام و حلال پرسيد. امام به سؤالات وي پاسخ داد و ضمن گفتگو فرمودند:

به اين مارقين (از دين خارج شدگان) بگو: جرا جدايي از اميرمؤمنان (عليهالسلام) را حلال شمرديد، در صورتي كه قبلاً خون خويش را در كنار او و در راه اطاعت از او نثار ميكرديد و ياري او را موجب نزديكي به خدا ميدانستيد؟!

امام افزودند:آنان خواهند گفت كه او در دين خدا حَكَم قرار داد. به آنان بگو: خداوند در شريعت پيامبر (صلي الله عليه و آله) خود در دو مورد دو نفر را حكم قرار داده است؛ يكي در مورد اختلاف ميان زن و شوهر است كه ميفرمايد:

« و اگر از جدايي و شكاف ميان آنها بيم داشته باشيد، داوري از خانوادهي شوهر و داوري از خانوادهي زن انتخاب كنيد (تا به كار آنان رسيدگي كنند) اگر اين دو داور تصميم به اصلاح داشته باشند،خداوند كمك به توافق آنها ميكند (زيرا) خداوند دانا و آگاه است». [46]

ديگر داوري « سعد بن معاذ» است كه پيامبر اسلام او را ميان خود و قبيلهي « بني قريظه» حكم قرار داد، و او هم طبق حكم خدا نظر داد. آنگاه امام (عليهالسلام) افزود: آيا نميدانيد كه اميرمؤمنان(عليهالسلام) حكميت را به اين شرط پذيرفت كه دو داور بر اساس حكم قرآن داوري كنند و از حدود قرآن تجاوز نكنند و شرط كرد كه اگر بر خلاف قرآن رأي بدهند، مردود خواهد بود؟ وقتي كه به اميرمؤمنان(عليهالسلام) گفتند: داوري كه خود تعيين كردي بر ضرر تو نظر داد، فرمود:من او را داور قرار ندادم، بلكه كتاب خدا را داور قرار دادم. پس چگونه مارقين حكميت قرآن و مردود بودن خلاف قرآن را گمراهي ميشمارند، اما بدعت و بهتان خود را گمراهي به حساب نميآورند؟!

«نافع بن ازرق» با شنيدن اين بيانات گفت: به خدا سوگند اين سخنان را نشنيده بودم و نه به ذهنم خطور كرده بود، حق همين است.[47]

پاورقي

[46] ـ سوره نساء, آيه 35.
[47] ـ احتجاج, طبرسي: ج 2, ص 176.