مرکز پاسخگويي: دفتر تبليغات اسلامي
گروه: امامت و تشيع
موضوع اصلي: امامت و تشيع
موضوع فرعي: مجلس عزا براي امام
چرا امام باقر(ع) وصيت نمود كه پس از شهادتين ده سال در مني براي او مجلس عزا بر پا كنند؟


پاسخ:
امام صادق(ع) از پدرش، امام باقر(ع) نقل مي كند: "براي من ده سال در مني و در ايام مني عزاداري كنيد".[5]

به گونه اي مشخص نمي توان گفت علت عزاداري در مني چيست و چرا حضرت چنين وصيت نمود، ولي عزاداري با دو هدف عمده صورت مي گيرد:

يكم: حفظ ياد و خاطره ها: براي شخصيت ها بعد از سال ها عزاداري كرده و سالگرد مي گيرند، تا ياد و خاطرة آن ها در اذهان باقي مانده و نسل هاي بعد به ابعاد شخصيت آنان آشنا شوند. البته عزاداري ها خود پيام هاي ديگر، مانند: الگو دهي و بررسي ابعاد شخصيتِ افراد را در پي دارد.

شايد سفارش امام باقر(ع) براي عزاداري بدين جهت باشد. البته عزاداري بدين هدف اختصاص به مني ندارد. شايد توجيه حضرت كه براي او در مني، بدان منظور است كه مني يكي از مقدس ترين مكان ها بوده و در ايام حج، حاجي ها با قلب آكنده از معنويت و به دور از هر گونه شائبة دنيا گرايي، در آن مكان حضور پيدا مي كنند، در نتيجه با ابعاد شخصيت حضرت آشنا مي شوند و از معارف بلند آن امام همام بهره مي گيرند.

دو: مبارزة سياسي: برخي از وصيت ها به منظور مبارزه سياسي عليه دشمنان و رشد سياسي مردم صورت مي گيرد. حضرت زهرا(س) وصيت نمود كه خلفا در تشييع جنازة او شركت نكنند و بر حضرت مخفي باشد.[5] بي ترديد يكي از علل عمده اين است كه به ساحت مقدس حضرت اهانت و ظلم شده و ولايت كه حق امام علي(ع) بود، از او غصب شده است. سفارش حضرت زهرا(س) اين پرسش را به وجود آورد كه چرا قبر دختر پيامبر - با آن عظمت- مخفي باشد و خلفاي به ظاهر اسلامي در تشييع جنازة او شركت نكنند؟

امام باقر(ع) با سفارش خود مبني بر عزاداري در مني، در حقيقت مبارزة سياسي عليه رهبران ستمگر را ادامه داد. اوضاع سياسي و اجتماعي عصر امام باقر(ع) حكايت از آن دارد كه بر شيعيان ستم روا رفته[5] و حاكمان اموي، به ويژه هشام بن عبدالملك از هيچ جنايتي عليه امام و شيعيان اجتناب نمي كردند، از اين رو امام (ع) عملاً با تربيت شاگردان و بيان معارف دين، از مذهب پاسداري نموده، عليه ستمگرا مبارزه نمود. يكي از راهكارهاي مهم ادامة مبارزه تدوين وصيت نام و سفار ب عزاداري بود.

امام باقر(ع) با اين وصيت عملاً مبارزة سياسي خويش را ادامه داد. اين راهكار بسيار مناسب بود، زيرا در ايام حج مسلمانان به مني رفته، با ابعاد شخصيت امام باقر(ع) آشنا شده ، اين پرسش را مطرح مي كردند كه چرا امام را به شهادت رساندند؟ چرا براي حضرت در ايام حج در مني عزاداري شود؟