امام محمد بن علي (باقر) لفظ (( باقر)) به معناي (( شكافنده)) است و لقبي است كه پيغمبراكرم(ص) به آن حضرت داده بود. آن حضرت فرزند امام چهارم و در سال 57 هجري متولد شده بود, در واقعه كربلا چهارساله و حاضر بود و پس از پدر بزرگوارش به امرخدا و معرفي گذشتگان خود, به امامت رسيد و درسال 114و يا 117 هجري ( به حسب بعضي از روايات شيعه توسط ابراهيم بن وليد بن عبدالملك برادرزاده هشام خليفه اموي مسموم شده) درگذشت.
در عهد امام پنجم از طرفي در اثر مظالم بني اميه, هر روز در قطري از اقطار بلاد اسلامي انقلاب و جنگهايي رخ ميداد و از خود خاندان اموي نيز اختلافات بروز ميكرد و اين گرفتاريها دستگاه خلافت را مشغول و تا اندازهاي از تعرض به اهل بيت صرف ميكرد.
و از طرفي وقوع فاجعه كربلا و مظلوميت اهل بيت كه ممثل آن, امام چهارم بود مسلمانان را مجذوب و علاقمند اهل بيت ميساخت. اين عوامل دست به دست هم داده مردم و خاصه شيعه را مانند سيل به سوي مدينه و حضور امام پنجم سرازير ساخت و امكاناتي در نشر حقايق اسلامي و معارف اهل بيت براي آن حضرت به وجود آمد كه براي هيچ يك از پيشوايان گذشته اهل بيت ميسر نشده بود. و گواه اين مطلب اخبار و احاديث بيشماري است كه از امام پنجم نقل شده و گروه انبوهي از رجال علم و دانشمندان شيعه كه در فنون متفرقه معارف اسلامي در مكتب آن حضرت پرورش يافتهاند و در فهرستها و كتب رجال, اساميشان ضبط شده است.